سوره الانعام موږ توبې کولو ته رابلي. داسی وایی:
توبه څه دی؟ په سوره هود کې په څو آیتونوځواب وینو
موږ ته وایی
او دا چې تاسو له خپل رب نه مغفرت وغواړئ، بیا هغه ته توبه وباسئ (، نو) هغه به تاسو ته د یوې مقررې نېټې پورې ډېره ښكلې فايده دركړي او هر فضل والا ته به د هغه فضل وركړي او كه چېرې تاسو وګرځېدئ، نو بېشكه زه پر تاسو باندې د ډېرې سترې ورځې د عذاب وېره لرم (سوره هود ۱۱: آیت ۳)
او اى زما قومه! له خپل رب نه مغفرت وغواړئ، بیا هغه ته رجوع وكړئ، هغه به پر تاسو باندې باران راخوشي كړي، چې په شېبو شېبو به ورېدونكى وي۔ او ستاسو قوت ته به (نور) قوت ورزیات كړي او تاسو (له ایمان او توبې نه) مخ مه ګرځوئ، په دې حال كې چې مجرمان یئ (سوره هود ۱۱:آیت ۵۳)او تاسو له خپل رب نه مغفرت وغواړئ، بیا هغه ته رجوع وكړئ، بېشكه زما رب ډېر مهربان، بې حده مینه كوونكى دى (سوره هود۱۱: آیت۹۰)
توبه ایستل دا دی چې انسان په اعتراف سره الله(ج) ته مخه کړي. حضرت یحیی (علیه السلام) د انجیل په پیغام کې د توبې په اړه ډېر څه ویلي دي، چې دلته به یې وڅېړو.
موږ مخکې ولیدل چې زبور د حضرت ملاکي (علیه السلام) لخوا بشپړ او بند شو، هغه نبووت کړی و چې یو څوک به راځي ترڅو «لاره چمتو کړي». بیا مو ولیدل چې انجیل څنګه پیلېږي، هغه مهال چې جبرائیل (علیه السلام) د یحیی نبی (علیه السلام) او مسیح (علیه السلام) — چې د یوې پیغلې له خوا وزېږي — د زېږېدو اعلان وکړ.
یحیی پېغمبر د الیاس نبی په روح او ځواک سره راځي
نو انجیل د یحیی نبی په هکله داسې لیکي
هغه ماشوم غټېده او په روحاني توګه قوي کېده او تر هغه وخته پورې په دښته کې اوسېده، ترڅو د اسراییلو خلکو ته په څرګنده توګه ورښکاره شو. (لوقا ۱: آیت ۸۰)
پداسې حال کې چې هغه په دښته کې په یوازیتوب ژوند کاوه انجیلداسې فرمایی
یحیی داسې کالي اغوستل چې د اوښ د وړیو څخه جوړ شوي وو او د څرمنې کمربند به یې له ملا تړلو او ملخان او ځنګلي شات به یې خوراک ؤ. (متی ۳: آیت ۴)
د يحيى (ع) پياوړي روحيه د دې لامل شوه، چې سخت جامې واغوندي او له دښتې څخه وحشي خواړه وخوري. خو دا نه یوازې د هغهٔ د روح له کبله – دا هم یوه مهمه نښه وه. موږ په کې ولیدل زبور ته نږدې دا چې چمتو کونکی چې د راتلو ژمنه شوې وه د الیاس په روح کې به راشي. الیاس د زوړ عهد لومړنی نبی ؤ چې په دښته کې یې هم ژوند کړی او خوړلی ؤ او جامې یې اغوستې وې:
هغوی ځواب ورکړ: «هغه ببر ویښتان درلودل او د څرمنې کمربند یې په ملا پورې تړلی ؤ.» اخزیا په ځواب کې وویل: «هغه الیاس دی چې د تشبي څخه دی.» (دوهم پاچاهانو کتاب ۱: آیت ۸)
نو کله چې یحی (ع) ژوند کاوه او په هغه ډول یې جامې اغوستې وې، دا په ګوته کوي چې هغه راتلونکی چمتو کونکی ؤ چې د الیاس په روح کې د راتلو وړاندوینه شوې وه. د هغه جامې، په دښته کې د هغه ژوند او خوراک د دې نښې نښانې وې چې هغه د هغه پلان سره سم راغلی چې د خدای لخوا وړاندوینه شوې وه.
انجیل – په تاریخ کې په ټینګه ځای په ځای شوی
بیا انجیل موږ ته وايي:
۱ د تیبریوس امپراتور د حکومت په پنځلسم کال کله چې پانتیاس پیلاتوس د یهودیې والي ؤ او هیرودیس د جلیل حاکم ؤ او د هغه ورور فیلیپوس د ایتوریې او ترخونیتس د سیمو حاکم او لیسانیوس د آبیلینې حاکم ؤ، ۲ او حناس او قیافا لوی کاهنان وو، په هغه وخت کې د خدای کلام په دښته کې د زکریا په زوی یحیی باندې نازل شو. (لوقا ۳: آیت ۱-۲)
دا بیان د یحیی (ع) د نبووت د کار پیل دی او دا خورا مهم دی ځکه چې دا د هغه د کار پیل په تاریخ کې د ډیرو مشهورو واکمنانو په څنګ کې ځای په ځای کوي. د هغه وخت واکمنانو ته دا پراخه حواله وګورئ. دا موږ ته اجازه راکوي چې په تاریخي توګه په انجیلونو کې د حسابونو ډیر درستیت وګورو. که تاسو داسې وکړئ، تاسو به ومومئ چې تبریوس سیزر، پونټیوس پیلات، هیرود، فیلیپ، لیزانیاس، اناس او کایفا ټول هغه خلک دي چې د سیکولر رومی او یهودي تاریخ پوهانو څخه پیژندل شوي. حتی هغه مختلف لقبونه چې مختلف واکمنانو ته ورکړل شوي دي (د مثال په توګه د پونټیوس پیلیټ لپاره ‘والي’، د هیرود لپاره ‘ټیټرارک’ او داسې نور) د تاریخي پلوه سم او درست ثابت شوي. دا موږ ته اجازه راکوي چې دا ارزونه وکړو چې د خالص تاریخي لید څخه دا په معتبر ډول ثبت شوی.
تبېریوس قیصر په ۱۴ میلادي کال کې د روم د امپراتورۍ پر تخت کښېناست. نو کله چې د هغه د واکمنۍ پنځلسم کال و، یحیی (علیه السلام) خپل الهامي پیغامونه په ۲۹ میلادي کال کې ترلاسه کړل.
د یحیی پېغام – توبه او د ګناه اقرار
نو یحیی د څه په هکله پېغام ورکاوه ؟ د هغهٔ د ژوند طرز په څیر، د هغهٔ پیغام ساده، خو مخامخ او پیاوړی ؤ. انجیل پدې هکله وايي:
۱ په هغو ورځو کې تعمید ورکوونکی یحیی راغی او د یهودیې په دښته کې یې وعظ کاوه او ویل یې: ۲ «توبه وباسئ، ځکه چې اسماني پاچاهي نژدې ده.» (متی ۳: آیت ۱-۲)
د یحیی (علیه السلام) د پیغام یوه برخه دا وه چې هغه د یوې واقعې اعلان وکړ – چې د آسماني سلطنت وخت نږدې شوی دی. موږ مخکې ولیدل چې د زبور پیغمبرانو ډېر مخکې د “د خدای پاچایی” راتګ وړاندوینه کړې وه. اوس یحیی (علیه السلام) اعلان کاوه چې دا سلطنت نږدې شوی دی.
خو خلک به د دې سلطنت لپاره چمتو نه وي، تر څو چې توبه وانباسي. په حقیقت کې که دوی توبه وانباسي، نو دوی به دا سلطنت له لاسه ورکړي. “توبه” د یوناني کلمې “metanoeo” څخه اخیستل شوې ده چې معنی یې ده: “خپل فکر بدلول، له سره غور کول، یا مختلف ډول فکر کول”. خو خلک باید په څه شي کې خپل فکر بدل کړي؟ د خلکو دوه غبرګونونه چې د یحیی (علیه السلام) د پیغام په وړاندې څرګند شول، موږ ته ښيي چې هغه څه وو چې یحیی (ع) یې د پرېښودو حکم ورکاوه. انجیل لیکي چې خلک د هغه پیغام ته داسې غبرګون وښود:
هغوی به په خپلو ګناهونو اقرار کاوه او د اردن په سیند کې یې د یحیی په لاس د تعمید غسل اخیستلو. (متی ۳: آیت ۶)
ادم او حوا چې منع شوي میوه یې خوړلي ؤ په یاد مو دي د ادم د نښې لپاره کتابونه؟
مازدیګر کله چې باد لګېده، آدم او د هغه ښځې د څښتن خدای د قدمونو اواز واورېد چې په باغ کې ګرځېده. هغوی ووېرېدل او ځانونه یې د ونو ترشا پټ کړل. (پیدايښت کتاب ۳:آیت ۸)
له هغهٔ وخت نه وروسته د ګناه د پټولو عادت زموږ لپاره عادي شوی دی. زموږ لپاره دا ډېره سخته ده چې ګناهونو ته وګورو او لکه د داود په شان په خپلو ګناهونو اقرار وکړو او توبه وباسو د پېغله زوی نښه دا زموږ لپاره ډېره ستونزمنه ده ځکه زموږ ګناه او شرم ښکاره وي ، برسېره ددې موږ وینو چې یحیی نبی خلکو ته ویل چې باید توبه وکړي تر څو د خدای پاچاهي ته چمتو واوسي.
خبرداری هغو دیني مشرانو ته چې توبه یې ونه ایسته
ځینو خلکو واقعاً دا کار وکړ، خو نه ټولو په رښتیا سره خپل ګناهونه ومنل او اعتراف یې وکړ. انجیل وایي چې:
۷ خو کله چې یحیی ولیدل چې ډېر فریسیان او صدوقیان د تعمید غسل د اخیستلو دپاره راځي، نو هغوی ته یې وویل: «ای د مارانو بچیانو! تاسو ته چا خبرداری درکړی دی چې د راتلونکي غضب څخه وتښتئ؟ ۸ نو بیا داسې کارونه وکړئ چې دا وښایي چې تاسو د ګناهونو نه توبه ویستلې ده. ۹ د خپلو ځانونو سره داسې مه وایئ چې په مونږ به هېڅ هم نه کیږي، ځکه چې ابراهیم زمونږ نیکه دی. زه تاسو ته وایم چې خدای کولای شي د دې تیږو څخه هم ابراهیم ته اولادونه پیدا کړي. ۱۰ همدااوس د ونو بېخونو ته تبر نیول شوی دی او هره ونه چې ښه مېوه نه نیسي هغه به ووهل شي او په اور کې به واچول شي. (متی ۳: آیت ۷-۱۰)
فریسیان او صدوقیان د حضرت موسی (ع) د شریعت ښوونکي وو. دوی تر ټولو ډېر مذهبي کسان وو او د شریعت له ټولو احکامو (لکه لمونځ، روژه، قرباني او نور) سره یې کلکه پایبندي کوله. هر چا فکر کاوه چې دا مشران، د خپل دیني علم او عباداتو له کبله، خامخا د الله(ج) له خوا منل شوي دي. خو حضرت یحیی (ع) هغوی ته د “افعیانو نسل” (د زهر لرونکو مارانو بچي) وویل او د راتلونکي دوزخ د اور خبرداری یې ورکړ! ولې؟ ځکه چې دوی د ریښتینې توبې نښې نه وې ښکاره کړي. دوی خپل ګناهونه نه وو منلي، بلکې خپل دیني عبادات یې د خپلو ګناهونو د پټولو لپاره کارول. او د حضرت ابراهیم (ع) سره د دوی مذهبي نسبت، سره له دې چې ارزښتناک و، خو دا یې ویاړمن کړي وو، نه توبې ته چمتو.
د حضرت داوود (ع) اعتراف زموږ لپاره یو مثال یا بیلګه ده
نو موږ د یحیی (ع) له دې خبرداریو څخه پوهېږو چې توبه او د ګناه اعتراف کول ډېر مهم دي. حتی که دا ونه کړو، نو د الله پاچاهۍ ته به داخل نه شو. د هغه وخت د فریسیانو او صدوقیانو له حالته موږ دا هم زده کولی شو چې څنګه اسانه ده چې یو څوک خپل ګناهونه د دین تر پردې لاندې پټ کړي.
نو ته او زه باید څه وکړو؟ دا زموږ لپاره خبرداری دی چې موږ هم له توبې څخه ځان مه محروموو. د دې پر ځای چې خپلې ګناهونه پټې کړو، یا یې داسې ښودلو چې موږ ګناهونه نه کوو، یا یې پټولو پر ځای، موږ باید د داود علیه السلام مثال تعقیب کړو چې کله هغه د خپلې ګناه سره مخ شو، نو په زبور کې یې لاندې اعتراف وکړ:
۱ په خاطر ستا د تلپاتې مینې خدایه ما باندې رحم وکړه ستا د لوی رحمت په سبب له منځه یوسه ګناهونه زما ۲ ته زما ټولې بدۍ ووینځه او ما له خپلې ګناه پاک کړه ته ۳ کړم اعتراف یاغیتوبونو باندې تل یم خبر له خپلو ګناهونو څخه ۴ ستا مقابل کې مې ګناه کړې ده یوازې ستا په وړاندې څه چې د ستا په نظر بد وو ما هغه کړي دي نو ته په حقه یې زما د قضاوت په هکله حق په جانب یې ته زما د محکومیت په هکله ۵ له پیدایښت څخه بدي موجود وه زما وجود کې د مور د ګېډې نه ګناه موجود وه زما بدن کې ۶ ته زمونږ په زړه کې حقیقت خوښوې ډکوې ذهن له حکمته زما ۷ لکه کاهن چې پاکوي خلک داسې پاک مې کړه په بوټي د وېلني ووینځه ما چې شمه سپین له واورې ۸ پرېږده چې وکړمه احساس د خوشحالۍ او خوښۍ که څه هم مات مې دي هډوکي ټکولی دې یم یوځلې بیا به زه خوشحاله شمه ۹ سترګې دې پټې کړه زما په ګناهونو باندې ټولې بدۍ زما له منځه یوسه ۱۰ په ما کې پاک زړه راپیدا کړه خدایه کړه راپیدا یو وفادار او نوی روح په ما کې ۱۱ له خپل حضور څخه دې مه شړه ما خپل سپېڅلی روح دې له ما مه وباسه ۱۲ یوځلې بیا دې د نجات خوشحالي راکړه ماته دې ته مې جوړ کړه چې د ستا اطاعت وکړمه زه (زبورونو ۵۱: آیت ۱-۱۲)
د توبې ميوه
د اعتراف او توبې سره د بل ډول ژوند کولو تمه راغله. خلکو له يحيى (ع) څخه وپوښتل چې څنګه د خپلې توبې ثمره وښيي او په انجيل کې دا خبرې داسې دي:
۱۰ خلکو د هغه څخه پوښتنه وکړه: «نو بیا مونږ څه وکړو؟» ۱۱ هغه ځواب ورکړ: «څوک چې دوه کمیسونه لري، نو یو دې هغه چاته ورکړي چې نه یې لري او همدارنګه چا سره چې خواړه وي هغه دې هم د نورو سره ووېشي.» ۱۲ مالیه ټولوونکي هم د تعمید د غسل اخیستلو دپاره راغلل او پوښتنه یې ترې وکړه: «ای استاذه! مونږ باید څه وکړو؟» ۱۳ هغه ځواب ورکړ: «د ټاکل شوې اندازې څخه زیاته مالیه مه اخلئ.» ۱۴ همدارنګه ځینو عسکرو هم ورڅخه پوښتنه وکړه: «او مونږ څه وکړو؟» هغوی ته یې وویل: «د چا څخه په زوره پیسې مه اخلئ او په هېچا باندې په دروغو تور مه لګوئ. په خپله تنخوا باندې قناعت وکړئ.» (لوقا ۳: آیت ۱۰-۱۴)
آیا یحیی مسیح وو؟
د هغه د پیغام د پیاوړتیا له کبله، ډیری خلک حیران شول چې آیا هغه هم مسیح دی؟ انجیل دا بحث په دې ډول ثبتوي:
۱۵ خلکو انتظار کاوه او په خپلو زړونو کې یې د یحیی په هکله فکر کاوه چې هغه به مسیح وي که نه. ۱۶ نو یحیی هغوی ټولو ته وویل: «زه تاسو ته په اوبو باندې د تعمید غسل درکوم، خو یو څوک راروان دی چې هغه زما څخه ډېر زورور دی. زه حتی د دې لایق هم نه یم چې د هغه د څپلیو تسمې خلاصې کړم. هغه به تاسو ته په روح القدس او په اور باندې د تعمید غسل درکوي. ۱۷ هغه خپله ښاخۍ په لاس کې نیولې ده چې خپل درمند پاک کړي او غنم په خپل ګودام کې سره راټول کړي، خو بوس به په هغه اور کې سوځوي چې هېڅکله نه مړ کیږي.» ۱۸ یحیی په ډېرو نورو طریقو خلک هڅول او هغوی ته یې زېری اوراوه. ۱۹ خو یحیی هیرودیس والي د خپلې ورېندارې هیرودیا سره د ناروا اړیکو درلودلو او نورو ټولو بدو کارونو له امله ملامت کړ. ۲۰ بیا زندان ته د یحیی په اچولو سره هیرودیس یو بل بد کار هم وکړ. (لوقا ۳: آیت ۱۵-۱۸)
پایله
د یحیی نبی (علیه السلام) دا لپاره راغلی و چې خلک د الله تعالی د سلطنت (بادشاهي) لپاره چمتو کړي. خو هغه دا چمتووالی د نوو شرعي قوانینو په ورکولو سره نه و برابر کړی، بلکې خلک یې د خپلو ګناهونو له کبله توبې کولو او د هغوی اعتراف کولو ته رابللي وو. په حقیقت کې دا کار تر دې هم سخت دی چې یوازې د دیني اصولو پیروي وشي، ځکه چې دا زموږ شرم او ګناه ښکاره کوي. د هماغه وخت د دیني مشرانو وس نه شو کولای چې ریښتینې توبه وباسي او خپل ګناهونه ومني. پر ځای یې، هغوی خپله دینداري د خپلو ګناهونو د پټولو لپاره وکاروله. خو د همدې انتخاب له امله، هغوی د مسیح (علیه السلام) د راتګ لپاره چمتو نه وو، نه یې وکولای شول د الله (ج) د پاچایی پیغام درک کړي. د یحیی (علیه السلام) دا خبرداری نن ورځ هم زموږ لپاره ارزښت لري. هغه له موږ غواړي چې له خپلو ګناهونو توبه وباسو او اعتراف یې وکړو. آیا موږ به دا کار وکړو؟