موږ د بنی‌اسرائیلو په تاریخ کې ولیدل چې په ۷۰ میلادي کال کې هغوی له وعده شوې ځمکې څخه وشړل شول او د نړۍ په ټولو هېوادونو کې جلا وطنه او پردي شول. شاوخوا ۲۰۰۰ کاله هغوی همداسې ژوند وکړ. کله چې هغوی په بېلابېلو هېوادونو کې اوسېدل، وخت په وخت د سختو ځورونو سره مخ شول، په ځانګړې توګه په عیسوي اروپا کې. له هسپانیې څخه تر روسیې پورې، د اروپا په لوېدیځ او ختیځ کې، دوی اکثراً په خطرناکو شرایطو کې ژوند کاوه. د موسی علیه‌السلام هغه خبرې چې د لعنت په توګه ورکړل شوې وې، لکه څنګه چې لیکل شوې وې، پوره شوې.

تاسو به په هېڅ ځای کې ارامي نه مومئ، تل به د کور په ارمان یئ. څښتن به تاسو په اندېښنو، نا امیدۍ او مایوسۍ کې غرق کړي. (تثنیي کتاب ۲۸: آیت ۶۵)

لاندې مهال ویش دا د ۲۰۰۰ کال موده ښیې چې د انجیل له وخت څخه د اسراییلو تاریخ تعقیبوي. دا موده په یوه اوږده سره پټه (کرښه) کې ښودل شوې ده.

د موسی څخه تر نن ورځې پورې د یهودي خلکو تاریخي مهال ویش

تاسو لیدلی شئ چې بنی‌اسرائیلو د خپل تاریخ په اوږدو کې د جلاوطنۍ له دوو دورو تېر شوي دي. خو دوهمه جلاوطنۍ تر لومړۍ ډېر اوږده وه.

یهودانو خپل کلتوري هویت ساتلی

هغه څه چې زما لپاره په زړه پورې دي دا دي چې که څه هم اسراییلو هیڅکله د کلتوري ریښو د مینځلو لپاره مرکزي ځای نه درلود، او که څه هم دوی هیڅکله ډیر شمیر ته وده نه وه کړې (اکثرا د ځورونې له امله) دوی هیڅکله خپل کلتوري هویت په دې ۲۰۰۰ کلونو کې له لاسه نه دی ورکړی. دا خورا د پام وړ دی. دلته په تورات کې د هغو قومونو لیست دی چې په وعده شوې ځمکه کې اوسېدل د موسی (ع) نښه ۱.

نو زه راښکته شوی یم چې هغوی د مصریانو څخه وژغورم. زه به خپل قوم د مصر څخه داسې هېواد ته بوځم چې پراخ وي او ښه حاصلخېزه ځمکه په کې وي. زه به هغوی ته هغه ځمکه ورکړم چې کنعانیان، حیتیان، اموریان، فرزیان، حویان او یبوسیان په کې اوسیږي. (هجرت کتاب ۳:آیت ۸)

 د برکتونه او لعنتونه د ورکولو له وخت څخه

کله چې ستاسو څښتن خدای تاسو هغې خاورې ته ورولي چې تاسو به یې ونیسئ، نو هغه به ډېر قومونه ستاسو له مخې څخه لېرې کړي یعنې حیتیان، جرجاشیان، اموریان، کنعانیان، فرزیان، حویان او یبوسیان. دا اووه قومونه ستاسو څخه لوی او ډېر قوي دي. (تثنیي کتاب۷:آیت ۱)

آیا د دې خلکو کوم نسل لا هم شته، چې خپله کلتوري او ژبنۍ پېژندګلوي یې ساتلې وي؟ نه، هغوی له ډېر پخوا نه ورک شوي دي. موږ یوازې د «ګرګاشیانو» (Girgashites) په اړه له زړې تاریخې سرچینې نه خبر یو. کله چې بابلي، فارسي، یوناني او بیا رومي ستر قدرتونه راغلل او دا قومونه یې لاندې کړل، دوی ډېر ژر خپله ژبه او پېژندګلوي له لاسه ورکړه، ځکه چې دا ستر امپراتورۍ دوی په ځان کې جذب کړل. زه چې اوس په کاناډا کې ژوند کوم، دلته له ټولې نړۍ نه خلک کډه راوړي. له درېم نسل وروسته د دوی د اصلي هېواد کلتور او ژبه له منځه ځي.

زه چې کله ډېر وړوکی وم، له سویډن نه کاناډا ته مهاجر شوم. زما زوی سویډني نه شي ویلی. زما د ورور یا خور اولادونه هم دا ژبه نه وایي. د سویډن ژبنۍ او کلتوري پېژندګلوي د کاناډا د کلتوري ګډوډۍ په ډنډ کې ورکېږي. دا وضعیت تقریباً د ټولو مهاجرو لپاره یو شان دی، که له چین، جاپان، کوریا، ایران، جنوبي امریکا، افریقا یا د اروپا له هېوادونو نه وي – په درې نسلونو کې یې هویت له منځه ځي.

نو دا یو حیرانوونکی حقیقت دی چې بنی‌اسرائیل، که څه هم چې له ډېرو دښمنیو سره مخ ول، مجبور شول چې د پېړیو په اوږدو کې هرې خوا ته وتښتي، او د دوی نړیوال نفوس هېڅکله له ۱۵ میلیونه نه زیات نه شو، خو بیا هم دوی خپله مذهبي، کلتوري او ژبنۍ پېژندګلوي له لاسه ورنه کړه – دا هر څه یې د ۲۰۰۰ کلونو لپاره وساتل.

د یهودانو عصري نسل وژنه – هولوکاسټ

بیا د یهودانو په وړاندې ظلم او ستم خپل اوج ته ورسید. هټلر په دوهمه نړیواله جګړه کې د نازي جرمني له لارې هڅه وکړه چې په اروپا کې ټول یهودیان له منځه یوسي. او هغه تقریبا د میخانیکي سیسټم په جوړولو سره بریالی شو چې د ګازو په تنورونو کې یې له منځه یوسي. په هرصورت هغه مات شو او د یهودانو پاتې شوني ژوندي پاتې شول.

د اسراییلو عصري بیا زیږون

او بیا په ۱۹۴۸ کې یهودانو د ملګرو ملتونو له لارې د اسراییلو عصري دولت د پام وړ بیا زیږون درلود. دا یوازې په حقیقت کې د پام وړ ده، لکه څنګه چې پورته یادونه وشوه، دلته لاهم داسې خلک شتون لري چې له دې ټولو کلونو وروسته یې ځانونه د “یهودو” په توګه پیژني. خو د موسى دا خبرې چې ۳۵۰۰ کاله وړاندې ليکل شوې وې، د رښتيا کېدو لپاره بايد يو “تاسو” يا داسې قوم پاتې شي چې ژمنه ترلاسه کړي. نو دوی حتی د اوږدې جلاوطنۍ په وخت کې هم یو قوم پاتې شول.

 ۳ بیا به خپل څښتن خدای په تاسو باندې رحم وکړي. هغه به تاسو د هغو قومونو څخه چې تاسو یې په کې خپاره کړي یئ، بېرته راولي او بېرته به مو نېکمرغه کړي. ۴ حتی که تاسو د دنیا په بل سر کې هم اوسئ، ستاسو څښتن خدای به تاسو راپیدا کړي او بېرته به مو راولي، (تثنیي کتاب ۳۰: آیت ۳-۴)

دا بېشکه د الله یو نښه ده چې هغه خپل وعده پوره کوي.

دا هم د حیرانتیا وړ وه چې دا دولت د سخت مخالفت سره-سره جوړ شو. د سیمې ډېرو هېوادونو په ۱۹۴۸م … ۱۹۵۶م … ۱۹۶۷م او بیا په ۱۹۷۳م کال کې پر اسرائیل جګړې وکړې. اسرائیل چې یو ډېر کوچنی هېواد دی، ډېر ځله له پنځو هېوادونو سره په یو وخت کې په جنګ کې واقع شو. خو نه یوازې دا چې پاتې شو، بلکې خپلې خاورې یې هم پراخې کړې. د ۱۹۶۷م د جګړې پر مهال یهودیانو بېرته بیت‌المقدس، خپله تاریخي پلازمېنه چې داوود علیه السلام بنسټ ایښې وه، ونیوه.

ولې الله (ج) د اسراییلو د بیا زیږون اجازه ورکړه؟

تر نن ورځې پورې، دا ټول عصري پرمختګونه خورا جنجالي دي. نږدې هیڅ بل عصري پیښه دومره تناقض نه رامینځته کوي لکه څنګه چې د اسراییلو بیا زیږون او د اسراییلو بیرته راستنیدل – نږدې هره ورځ پیښیږي – د دې هیوادونو څخه په ټوله نړۍ کې چیرې چې دوی زرګونه کاله په جلاوطنۍ کې ژوند کاوه. او شاید لکه څنګه چې تاسو دا لوستل تاسو پخپله له قهر څخه ډک یاست. دا په حقیقت کې نده چې نن ورځ یهودیان مذهبي دي – ډیری یې خورا سیکولر یا ملحد دي ځکه چې د هټلر نږدې بریالۍ نسل وژنې سره پیښ شوي. او دا نه ده چې دوی اړین دي چې سم وي. خو د پام وړ خبره دا ده چې هغه څه چې موسی علیه السلام د لعنتونو په پای کې لیکلی وو، زموږ د سترګو په وړاندې واقع شوي دي.

ولې؟ دا څه مانا لري؟ او دا څنګه کیدی شي کله چې دوی لاهم مسیح ردوي؟ دا مهمې پوښتنې دي. د دې ټولو پوښتنو ځوابونه په تورات او زبور کې موندل کیدی شي. شاید تاسو د هغه څه څخه ناراض یاست چې ما لیکلي دي، شاید تریخ وي. مګر شاید موږ د وروستي قضاوت مخه ونیسو تر هغه چې موږ د دې پام وړ پیښې په اړه د پیغمبرانو په اړه ځینې څه پوهیږو. دوی دا زموږ د ګټو لپاره لیکلي – ځکه چې دا ټول به د قضاوت لامل شي – د یهودانو او پاتې ټولو لپاره یو شان. راځئ چې لږ تر لږه د دې پیغمبرانو په اړه خبر شو چې موږ د ټولو لیکنو څخه خپل قضاوت کولی شو. موږ د زبور سره ادامه ورکوو ترڅو پوښتنه وکړو چې ولې یهودانو مسیح رد کړ؟