په دې وخت کې (د 300 – 100 ق.م په نیلي دوره مهال ویش کې ښودل شوې) د مصر او سوریې تر منځ دوامداره نظامي سیالي روانه وه او د اسراییلو سره چې د دې دواړو امپراتوریو تر مینځ اوسیدل په منظم ډول په جګړو کې ښکیل وو. د سوریې ځینو ځانګړو پاچاهانو هڅه کوله چې یوناني دین (د بت پرستۍ دین) په اسراییلو مسلط کړي او د دوی د یو خدای عبادت له منځه یوسي. ځینو یهودي مشرانو د خپل دین د دفاع او د موسی (ع) لخوا د عبادت د پاکوالي د بیرته راګرځولو لپاره پاڅون وکړ. ایا دا مذهبي مشران د دې ژمنو پوره کول وو چې یهودان یې په تمه وو؟ دا کسان، که څه هم په تورات او زوړ تړون کې د عبادتونو وفادار پیروان دي، د پیغمبر له نښو سره سمون نه خوري. په حقیقت کې دوی پخپله د پیغمبرۍ ادعا هم نه ده کړې، یوازې متقی یهودیان د بت پرستۍ په وړاندې د خپل عبادت دفاع کوي.
د دې دورې په اړه تاریخي کتابونه، د دې مبارزو تشریح کولو لپاره چې د عبادت د پاکوالي ساتنه یې کوله لیکل شوي. دا کتابونه تاریخي او دیني بصیرت ورکوي او ډیر ارزښت لري. خو يهودو دا کتابونه د پېغمبرانو ليکلي نه ګڼل او له همدې کبله دا کتابونه په زوړ تړون کې شامل نه شول. دا ښه کتابونه وو، چې د مذهبونو لخوا لیکل شوي، خو د پیغمبرانو لخوا ندي لیکل شوي. دا کتابونه د اپوکیفا
خو دا چې دا کتابونه ګټور وو، ډیری وختونه د تورات او زوړ تړون سره یوځای شوي ترڅو د یهودانو بشپړ تاریخ وړاندې کړي. د انجیل او یشوع مسیح (ع) د پیغام له لیکلو وروسته د تورات، زبور، او صحیفې او انجیل کتابونه په یو کتاب – الکتاب یا انجیل کې یوځای شول. په ځینو انجیلونو کې به حتی د اپوکریفا دا کتابونه هم شامل وي ، که څه هم دا د تورات ، زبور یا انجیل برخه ندي.
خو په تورات او زوړتړون کې شوې ژمنې لا هم د پوره کېدو په تمه وې. د یوناني نفوذ په تعقیب د روم ځواکمن امپراتورۍ پراخه شوه او د یونانیانو پرځای یې په یهودانو واکمني وکړه (دا ژیړ دوره ده چې په پورتني مهال ویش کې له نیلي وروسته راځي). رومیانو په اغیزمنه توګه خو په سختۍ سره حکومت وکړ. مالیه لوړه وه او رومیانو هېڅ ډول مخالفت نه شو زغملی. يهودو په تورات او زوړ تړون كې د شويو ژمنو د پوره كولو لپاره تر بل هر وخت زيات ارمان وكړ، په داسې حال كې چې په دې اوږده انتظار كې د دوى عبادت ډېر سخت شو او ډېر نور ضوابط يې له پېغمبرانو نه، بلكې له رواياتو جوړ كړل. دا اضافي “حکمونه” د لومړي ځل لپاره د ښه نظرونو په څیر ښکاري، خو دوی په چټکۍ سره د تورات او زوړ تړون اصلي حکمونه د یهودي ښوونکو په زړونو او ذهنونو کې ځای په ځای کړل.
او بیا بالاخره کله چې داسې ښکاریده چې شاید وعدې د خدای لخوا هیرې شوي وي ، جبریل فرښته راغله ترڅو د چمتو کونکي زیږون اعلان کړي. موږ نن ورځ هغه د یحیی پېغمبر او یا یحیی تعمید ورکوونکي په توګه پیژنو. خو دا د انجیل پېل دی چې موږ یې په وروستۍ مقاله کې څېړو په راتلونکي کې