موږ په تیره مقاله کې د حضرت یرمیا (ع) څخه ولیدل چې ګناه د نورو شیانو په مینځ کې ده. زموږ د تندې نښه. که څه هم موږ پوهیږو چې ګناه شیان غلط دي او د ډیر شرم لامل کیږي ، زموږ تنده لاهم موږ ګناه ته اړوي. پېغمبر يرمياه (ص) د اسرائيلو د پادشاهانو د دورې په پاى کې ژوند کاوه – د الله له قضاوت څخه مخکې – په داسې وخت کې چې ګناه ډېره وه..
د پېغمبر اکرم له وخته (۶۰۰ ق م – پېغمبراکرم) له پېغمبره نږدې زر کاله وروسته د قانون ورکول د موسی علیه السلام په واسطه د بنی اسرائیلو ژوند رابرسیره شو. دوی قانون نه دی ساتلی او په دې توګه به وي د یو ملت په توګه قضاوت. دين د الله تعالی او دين دواړو ته نا اميدي ثابته کړې وه تږي خلک. خو پېغمبر يرمياه (ع) چې د قيامت پېغمبر و، هم د يو څه په اړه پېغام درلود… په راتلونکې کې يوه ورځ… دا څه وو؟
مالِک خُدائ فرمائى، ”هغه وخت راروان دے کله چې زه به یو نوی تړون وکړم د اسراییلو د کور او د یهودا د کور سره.
دا به د هغه لوظ په څیر نه وي چې ما د دوی د پلرونو سره کړی و کله چې ما دوی د مصر څخه د وتلو لپاره په لاس کې واخیستل، ځکه چې دوی زما تړون مات کړ، که څه هم زه د دوی خاوند وم، “څښتن فرمايي.
مالِک خُدائ فرمائى، ”دا هغه لوظ دے چې زۀ به د بنى اِسرائيلو سره د هغه وخت نه پس کوم. “زه به خپل قانون د دوی په ذهنونو کې واچوم او د دوی په زړونو به یې ولیکم. زۀ به د هغوئ خُدائ پاک يم او هغوئ به زما خلق شى.
بیا به یو سړی خپل ګاونډی یا یو سړی خپل ورور ته دا درس ورنکړي چې ووایی، ‘څښتن وپیژنئ، ځکه چې دوی به ټول ما پیژني، د دوی څخه د کوچني څخه تر لویو پورې،’ څښتن فرمايي. “ځکه چې زه به د دوی ګناهونه وبخښم او د دوی ګناهونه به نور نه یادوم.” (یرمیاه 31: 31-34)
لومړی تړون – د موسی (ع) لخوا ورکړل شوی قانون – ناکامه وه نه دا چې قانون ښه نه و. نه د موسى قانون ډېر ښه و (او اوس هم دى). مګر ستونزه دا وه چې قانون یوازې د تیږو په تختو لیکل شوی و. سره د دوی په زړونو کې تنده خلک وو ناباوره د قانون اطاعت کول. ستونزه ورسره نه وه څه په قانون کې لیکل شوی و، مګر هلته دا لیکل شوی و. قانون باید د خلکو په زړونو لیکل شي ترڅو خلک یې تعقیب کړي، نه د تیږو په تختو. قانون باید د خلکو په دننه کې لیکل شي، نو دوی به د هغې د اطاعت کولو واک ولري.
مګر ایا دوی د قانون په ساتلو کې پاتې راغلي ځکه چې دوی یهودیان وو؟ ډیری خلک، د مختلفو دلیلونو لپاره، په چټکۍ سره د خپلو ناکامیو لپاره یهودیان تورنوي. مګر پدې برخه کې دا به موږ ته ښه کار وکړي چې لومړی خپل ځان معاینه کړو. بالاخره د قیامت په ورځ به د الله تعالی په وړاندې یوازې د خپلو ناکامیو او بریاوو ځواب ورکوو، د نورو په اړه به فکر نه کوو. لکه څنګه چې تاسو د خپل ژوند سروې کوئ ایا تاسو احساس کوئ چې تاسو قانون ساتئ – ایا دا ستاسو په زړه کې لیکل شوی نو تاسو د اطاعت کولو ځواک لرئ؟ که تاسو احساس کوئ چې تاسو د اړتیا سره سم قانون ساتئ نو تاسو کولی شئ په قانون کې خپل عملونه په پام کې ونیسئد حضرت عیسی علیه السلام د تعلیماتو حق. یا دا ستاسو لپاره لکه څنګه چې د یرمیا په ورځو کې د اسراییلو لپاره و – چې قانون ښه دی – مګر دا په ساده ډول د تیږو په تختو لیکل شوی پرته لدې چې تاسو ته د اطاعت کولو واک درکړي؟ په یاد ولرئ هغه معیار چې موږ د موسی (ع) څخه زده کړل. دا کافي نه ده چې ډیری وختونه د قانون اطاعت وکړئ. موږ باید د دې ټولو اطاعت وکړو، هر وخت.
که تاسو په خپل ځان قضاوت کوئ چې په یو ډول قانون کې پاتې راغلی یاست، که تاسو په ځینو کارونو کې د شرم احساس کوئ، زړه ونیسئ. الله جل جلاله په خپل رحمت کې، په پورتني پیغام کې یوه بله ژمنه کړې ده، د نوي تړون – چې په راتلونکې یوه ورځ کې د حضرت یرمیا (ع) څخه راځي. دا میثاق به توپیر ولري ځکه چې اړتیاوې به د دې نوي تړون د خلکو په دننه کې لیکل شوي وي، دوی ته د دې وړتیا ورکوي چې د دې فرمانونو سره ژوند وکړي.
مګر په یاد ولرئ چې دا نوی تړون داسې بریښي چې د “اسرائیل کور” – یهودانو لپاره وي. موږ څنګه دا پوهیږو؟ داسې بریښي چې یهودي خلک ځینې وختونه خورا خراب او ځینې وختونه ترټولو غوره حالتونه لري. دلته د زبور بل لوی پیغمبر یسعیاه (هغه څوک چې د مسیح د کنوارې څخه د راتلو وړاندوینه کوي – د رسول الله صلی الله علیه وسلم بله وړاندوینه درلوده چې د یرمیا (ع) له دې سره تړاو لري. دا دوه پیغمبران، که څه هم دوی 150 کاله جلا ژوند کړی (لکه څنګه چې تاسو په لاندې مهال ویش کې لیدلی شئ) او په دې توګه یو بل نه پیژني، د خدای لخوا پیغامونه ورکړل شوي چې د یو بل بشپړونکي دي چې موږ پوهیږو چې دا پیغامونه د الله څخه سرچینه لري.
یسعیاه ، راتلونکي ته هم ګوري ، د راتلو په اړه یې خبرې وکړې خدمت. دلته هغه څه دي چې هغه یې وړاندوینه کړې
او اوس څښتن وايي:
هغه څوک چې ما په رحم کې رامینځته کړی ترڅو د هغه وي لپاره
ترڅو یعقوب بیرته هغه ته راولي
او اسراییل خپل ځان ته راټول کړي،
ځکه چې زه د څښتن په نظر کې عزتمند یم
او زما خدای زما ځواک دی –
6 هغه وايي:
“دا یو کوچنی شی دی چې تاسو زما خدمتګار یاست
د یعقوب قبیلې بیرته راګرځول
او هغه بنى اِسرائيل واپس راوړو چې ما ساتلى دى.
زه به تا د غیر قومونو لپاره رڼا جوړ کړم،
چې زما نجات د ځمکې سرونو ته ورسیږي.” (یسعیاه 49: 5-6)
په بل عبارت، دا راتلونکی خادم به د خدای نجات د یهودي خلکو څخه غیر یهودیانو (یعنې غیر یهودیانو) ته وغزوي ترڅو نجات د ځمکې پای ته ورسیږي. دا راغلی نوکر څوک وو؟ هغه به دا دنده څنګه ترسره کړي؟ او څنګه به د یرمیاه وړاندوینه د نوي تړون په اړه زموږ په زړونو کې لیکل شوې وي نه په تیږو باندې؟ موږ د زبور په نورو وړاندوینو کې د ځوابونو په لټه کې یو (دوی هلته دي!).