د عیسی مسیح د اونۍ آخره اورشلیم ته په ننوتلو پېل شو . سورت الانبیاء موږ ته وایی
او هغه (یاد کړه) چې د خپل شرمګاه ساتنه یې وکړه، موږ په هغې کې له خپل روح څخه ساه ورکړه او هغه مو پیدا کړه. د هغې زوی د ټولو خلکو لپاره نښه ده. (سورت الانبیاء 21:91)
سورت الانبیاء په واضحه توګه وايي چې: خدای تعالی یشوع مسیح یواځې د یو قام لپاره راونه لېږه بلکې هغه یې د نړۍ د ټولو انسانانو لپاره راولېږه . هغهٔ د یشوع مسیح په رالېږلو سره ، لویه معجزه وکړه . څرنګه د یشوع مسیح رالېږل زموږ لپاره معجزه ده؟ کله چې خدای دا نړۍ پېدا کړه ، هغه یې د ټولې نړۍ او خلکو لپاره پېدا کړه . د یشوع مسیح د ژوند وروستۍ اونۍ په داسې طریقه خبرې او عمل وکړ چې د پېدایښت شپږ ورځو ته یې اشاره کړې ده (قرآن او تورات ښوونه کوي چې خدای هر څه په شپږو ورځو کې پیدا کړي دي).
موږ د یشوع مسیح د اونۍ اخري ورځې څېړو ، او وبه وینو چې د هغهٔ وروستۍ خبرې او عملونه څنګه د پېدایښت شپږ ورځو ته اشاره کوي . هغه پېښې چې هره ورځ به پدې اونۍ کې پېښ شي هغه به ووینۍ ، دغه ټولې پېښې د خدای له لوري له وړاندې څخه پلان شوې وه او دهغه په اراده مخ ته ځي . دا پېښې د انسان له لوري پلان شوي ندي ، ځکه چې انسان نشي کولای د زرګونو کلونو پېښي چې وړاند وینه شوې ده سرته ورسوي . اوس راشۍ چې يو ځای له لومړۍ ورځې څخه چې یکشنبه ده ، يېل کړو
لومړۍ ورځ هغه رڼا چې په تیاره کې ؤ
سورت النور (سورت 24 – رڼا) د “نور” مثال ورکوي. دا وايي:
خدای د اسمانونو او ځمکې رڼا ده. د هغه د رڼا مثال داسې دی لکه یو طاق او په هغه کې یو څراغ: څراغ په شیشې کې بند دی: شیشه لکه څنګه چې دا یو ځلانده ستوری دی: د مبارکې ونې څخه روښانه شوی، زیتون، نه د ختیځ او نه لویدیځ. ، چې تېل یې نږدې روښانه روښانه دي ، که څه هم د اور کمښت ورته لمس کړی: رڼا پر رڼا! الله چې چا ته وغواړي خپلې رڼا ته هدایت کوي، خدای د خلکو لپاره مثالونه بیانوي او خدای په هر څه پوه دی. (سورت النور ۲۴:۳۵)
دا مثال د پېدایښت لومړۍ ورځ ته اشاره کوي کله چې خدای رڼا او روښنايي پېدا کړه . د تورات کتاب پدې هکله داسې فرمایي
خدای وفرمایل : روښنايي دې شي ، او روښنايي وشوه . خدای د روښنايي په لیدلو خوشاله شو او روښنايي یې له تیارې څخه بیله کړه . خدای روښنايی ورځ او تیاره شپه ونوموله . شيه تېره شوه او سحر راورسېد ، دا لومړي ورځ وه . خدای وفرمایل : داسې دې وشي چې آسمان پورته او بحرونه دې په ښکته کې جوړ شي. . (پیدایش 1: 3-6)
خدای د پېدایښت په لومړي ورځ ، په خپل کلام سره ، روښنايي د تیارې د لمنځه وړلو لپاره پېدا کړه د یوې نخښې په توګه چې وښایي د لومړي ورځ پېښې پلان شوی دی . مسیح خپل ځان دهغهٔ روښنايی په نامه راپېژني چې د تیارې د لمنځه وړلو لپاره راغلی دی
رڼا په غیر یهودیانو باندې ځلیږي
یشوع مسیح د خره په کوټي سپور ارشلیم ته ننوت لکه څنګه چې حضرت زکریا (ع) نږدې 500 کاله وړاندې نبوت کړی ؤ، همداسې دا پېښه . دانیل (ع) 550 کاله دمخه وړاندوینه کړې وه. یهودیان د راتلونکي فسحې اختر لپاره له ډیرو هیوادونو څخه راغلي وو نو ارشلیم له یهودیانو څخه ډک ؤ (لکه د حج په وخت مکه کې ). له همدې کبله د یشوع مسیح راتګ د یهودانو په مینځ کې ګډوډي رامینځته کړې وه. خو دا یوازې یهود نه ؤ چې د یشوع مسیح راتګ یې لیدل . سپېڅلی کتاب د یشوع مسیح د راتګ څخه ارشلیم ته لګه شېبه وروسته هغه څه چې يېښ شول، داسې فرمایي
20 د هغو کسانو په منځ کې چې د عبادت لپاره اختر کې ارشلیم ته راغلي وو ، ځینې یونانیان هم ؤ هغوی فیلیپوس ته چې د ګلیل د بېت صېدا اوسېدونکی ؤ راغلل او ویې ویل : ای صاحبه! موږ غواړو یشوع ووینو . فلیپوس لاړ او دا یې اندریاس ته وویل او هغه وخت دواړه لاړل او یشوع ته یې وویل ( د یوحنا انجیل 12:20-22)
د یشوع مسیح په وخت کې د یونانیانو او یهودانو ترمنځ بیلتون
د غېر یهودو یونانیانو لپاره ، د یهودو په مذهبي اختر کې ګډون کول عجیبه تجربه وه. ددې پخاطر چې یونانیان او رومیان په هغهٔ وخت کې پر خدای یې باور نه ؤ ، او یهودیانو هغوی نا پاک ګڼل او له هغوی څخه یې ځانونه لرې کول . او له بلې خوا زیادو یونانیانو ، د یهودیانو د یوازیني خدای ستاینه او هم د هغوی مذهبي اخترونه د حماقت کار ګڼلو . په هغهٔ وخت کې یوازې یهودیان خدا پرسته وو . ددې ویل شویو دلایلو په خاطر ، هغوی له یو بل څخه لرې والی کولو . یهودیان د نورو قامونو په اندازه د نفوس په لحاظ لږ وو ، نو په همدې خاطر په یوازیتوب کې یې ژوند کولو . متفاوته دین، حلال خوراک او د یهودي پېغمبرانو په لاس لیکل شوي کتابونه د یهودو او غېر یهودو په منځ کې د بیلتون سبب شوی ؤ
ز با وجود ددې چې په اوسني وخت کې د ډېري هیوادونو حلک نور بت پرسته ندي ، خو نباید هیر کړو چې حالت د یشوع مسیح په وخت کې ډېر متفاوته ؤ . په حقیقت کې دابراهیم نبی په وخت کې هم ، پرته لده څخه نور ټولو پر خدای باور ندرلود کافر وو . د موسی په وخت کې هم ، ټول قامونه خپل د بتانو عبادت کولو ، خپله فرعون د خدایي دعوا کوله . بنی اسراییل د یو جزیرې په شباهت چې د یوه خدای ستاینه یې کوله په هغهٔ اوقیانوس کې چې څو خدای شتون درلود ژوند کاوه . داسرلیلو شا وخوا ته هغهٔ هیوادونو چې ژوند کولو ټول بت پرسته او کافر ؤ . اشعیای نبې ته ۷۵۰ کاله وړاندې له میلاد څخه وحیه وشوه او هغهٔ په خپل کتاب کې ددې قامونو د بدلېدو په هکله ولیکل:
خدای زه وړاندې له زېږېدو څخه غوره کړم او ماته یې دنده راکړه چې د هغهٔ قام بېرته راوګرځوم او د هغهٔ تیت شوی قام خپل ټاټوبي ته ورسوم . خدای پر ما دا پېرزوینه کړې ده . هغه زما د ځواک سر چینه ده . خدای ماته فرمایی: ای زما بنده ، تا ته لویه دنده لرم . ته نه یوازې د اسراییل ستر والی هغه چې ژوندي دي را ګرځوې ، بلکې زه به تا د ټولو قامونو لپاره رڼا وګرځوم ، تر څو ټوله نړۍ وژغورل شي. ( اشعیا 49: 1، 5-6)
ای اورشلیمه ، راپورته شه اود لمر په څېر وځلېږه ، د خدای جلال پر تا ځلېږي ! بد بختۍ او تیاره به پرنورو قامونو خپره شي ، خو د خدای رڼا به پر تا وځلېږي او د هغهٔ د شتون روښنایي به لتاسو سره وي . قامونه به ستا د رڼایي لورته وکښل شي تر څو ستا عزت او ستروالی وویني
(اشعیا ۶۰: 1-3)
نو اشعیای پیغمبر وړاندوینه کړې وه چې د څښتن راتلونکی “خادم ” که څه هم یهودي (د یعقوب قبیلې) به وي خو د غیر یهودیانو لپاره به رڼا وي او ددې رڼا به وسیله به د ځمکې پر مخ د یهودو او غېر یهودو تر منځ بیلتون د همیش لپاره پای ته ورسېږي . خو څرنګه؟
په هغه ورځ کله چې یشوع مسیح ارشلیم تته ننوت، د بت پرستانو پام یې ځان ته راواړاوه . لکه څرنګه چې ومو لوستل ، هلته د یونان خلک هم شتون درلود چې د هغهٔ دلیدلو او اورېدلو لپاره ارشلیم ته راغلي وو . خو آیا هغه یونیان چې د یهودو له لوري ناپاک بلل شوي وو کولای شول چې یشوع مسیح وویني ؟ هغوی د یشوع مسیح د شاګردانو او پېروانو په وسیله هغه ته پېغام واستاوه . یشوع هغوی ته څه ځواب وویل ؟ آیا یشوع مسیح دې یونانیانو ته چې کافران وو اجازه ورکړه تر څو هغه وویني ؟ سپېڅلی کتاب پدې هکله فرمایي
23 عیسی ځواب ورکړ: ”هغه وخت را رسیدلی دی چې د ابن آدم جلال وګڼل شي. 24 زه تاسو ته رښتیا وایم، تر څو چې د غنمو یو دانه په ځمکه راولویږي او مړ نشي، دا یوازې یو تخم پاتې کیږي. مګر که مړ شي، دا ډیری تخمونه تولیدوي. 25 هرڅوک چې د خپل ژوند سره مینه لري هغه به له لاسه ورکړي، پداسې حال کې چې څوک چې په دې نړۍ کې د خپل ژوند څخه نفرت کوي هغه به د ابدي ژوند لپاره وساتي. 26 څوک چې زما خدمت کوي باید زما پیروي وکړي. او چرته چې زه یم، زما خدمتګار به هم وي. زما پلار به د هغه چا عزت وکړي څوک چې زما خدمت کوي.
27 “اوس زما روح اندیښمن دی، زه څه ووایم؟ ‘پلاره، ما له دې ساعت څخه وژغوره؟’ نه، دا د همدې دلیل لپاره و چې زه دې ساعت ته راغلی یم. 28 پلاره، د خپل نوم ستاینه وکړه!
بیا د آسمان څخه یو غږ راغی، “ما دا جلال ورکړ، او بیا به یې جلال ورکړم.” 29 هغه ډله چې هلته ولاړه وه او دا یې واورید ویل یې چې تندر وهلی دی. نورو وویل چې یوې فرښتې له هغه سره خبرې کړې دي.
30 عیسی وویل، “دا غږ ستاسو د ګټې لپاره و، نه زما. 31 اوس د دې نړۍ د قضاوت وخت دی؛ اوس به د دې نړۍ شهزاده وشړل شي.32 او زه، کله چې زه د ځمکې څخه پورته کیږم، ټول خلک به ځان ته راوباسي.” 33 هغه دا خبره د دې لپاره وکړه چې د مرګ ډول وښيي.
34 خلکو وویل: “موږ د شریعت څخه اوریدلي دي چې مسیح به د تل لپاره پاتې شي، نو تاسو څنګه ویلای شئ چې د انسان زوی باید پورته شي؟ دا ‘د انسان زوی’ څوک دی؟
35 بيا عيسىٰ هغوئ ته ووئيل، ”تاسو ته به نور لږ وخت پاتې شى. په داسې حال کې چې تاسو رڼا لرئ ودرېږئ، مخکې له دې چې تیاره تاسو راشي. څوک چې په تیاره کې ګرځي نه پوهیږي چې چیرته ځي. 36 په رڼا باور وکړئ په داسې حال کې چې تاسو رڼا لرئ، ترڅو تاسو د رڼا اولاد شئ.” کله چې هغه خبرې پای ته ورسولې، عیسی لاړ او ځان یې د دوی څخه پټ کړ.
د یهودانو په منځ کې عقیده او کفر
37 حتی وروسته له دې چې عیسی د دوی په شتون کې ډیری نښې ترسره کړې ، دوی به لاهم په هغه باور ونه کړي.38 دا د یسعیاه پیغمبر کلمه پوره کول وو:
“رب، چا چې زموږ په پیغام باور وکړ
او د څښتن لاس په چا نازل شوی دی؟”39 د دې دلیل لپاره دوی باور نشي کولی، ځکه چې یسعیاه په بل ځای کې وايي:
40 “هغه د دوی سترګې ړندې کړې
او زړونه يې سخت کړل
نو دوی نشي کولی په خپلو سترګو وګوري،
او نه په زړونو پوهېږي
نه وګرځي – او زه به دوی روغ کړم.41 یسعیاه دا وویل ځکه چې هغه د عیسی جلال ولید او د هغه په اړه یې خبرې وکړې.
42 بیا هم په عین وخت کې حتی ډیری مشرانو په هغه باور درلود. خو د فريسيانو په وجه به په ښکاره خپل ايمان نه مني ځکه چې د دې وېرې چې د عبادت خانې نه به وشړل شي. 43 ځکه چې دوی د خدای له ستاینې څخه د انسان ستاینه ډیره خوښوله.
44 بیا عیسی چیغې کړې، “څوک چې په ما باور لري یوازې په ما باور نه کوي، مګر په هغه چا چې ما رالیږلی دی. 45 هغه څوک چې ما ته ګوري هغه څوک ویني چې ما رالیږلی دی. 46 زه نړۍ ته د رڼا په توګه راغلی یم، ترڅو څوک چې په ما باور وکړي په تیاره کې پاتې نشي.
47 “که څوک زما خبرې واوري مګر هغه ونه ساتي، زه د هغه چا قضاوت نه کوم. ځکه چې زه د نړۍ د قضاوت کولو لپاره نه یم راغلی، مګر د نړۍ د ژغورلو لپاره.48 د هغه چا لپاره قاضي شته چې ما ردوي او زما خبرې نه مني. هغه ټکي چې ما ویلي دي هغه به په وروستۍ ورځ غندنه وکړي. 49 ځکه چې ما په خپله خبره نه ده کړې، مګر هغه پلار چې ما رالېږلی دی ما ته امر کړی چې هغه څه ووایم چې ما ویلي دي.50 زه پوهیږم چې د هغه امر د ابدي ژوند لامل کیږي. نو هر هغه څه چې زه وایم هغه څه دي چې پلار ما ته ویلي دي چې ووایم. (یوحنا 12: 23-50)
پدې خبرو کې چې د آسمان څخه له یو غږ سره مل ؤ ، یشوع وفرمایل : که زه د ځمکې له مخ څخه اوچت شم ، ټول خلک به د ځان په لوري راوبلم . یشوع وفرمایل: ټول خلک به رابلي، نه یوازې یهودیان . باوجود ددې چې ډېرۍ یهودیان خدای پرسته وو ، خو د یشوع مسیح په خبرو پوه نشول . اشعیای نبی د هغوی د ناپوهي دلیل داسې بیانوي : خدای د هغوی زړونه کلک کړي دي . با وجود ددې چې هغوی له خدایه وېرېدلي وو او په هغهٔ یې ایمان درلود خو نه یې غوښتل له هغهٔ څخه اطاعت وکړي ، چې ددوی دا کار سبب شو تر څو د یشوع مسیح په خبرو پوه نه شي
ټولو پېغمبرانو له هغهٔ څخه وړاندې نبوت کړی وو چې د هغهٔ په راتګ سره به هغه خپل رڼایي پر تولې نړۍ وځلوي . هغه ورځ چې ارشلیم ته دننه شو ، خپل رڼایي پر هغو بت پرستانو چې هلته یې شتون درلود وځلاوه . آیا دا رڼا به پر نورو انسانانو هم وځلېږي ؟ د یشوع مسیح مطلب ددې جملې له ویلو څخه څه ؤ : که د ځمکې له مخ څخه اوچت شم ؟ ددې پوښتنې د ځواب د ترلاسه کولو لپاره موږباید د هغهٔ د تیرې اونۍ د ژوند څېړنې ته دوام ورکړو.
وروستۍ انځور د دې اونۍ د پای هره ورځ راښایي . یکشنبه چې د دې اونۍ لومړی ورځ وه ، یشوع د ټولو پېغمبرانو نبوتونه پوره کړل . هغه هماغسې چې زکریای نبی نبوت کړی ؤ پر کوټي سپور ارشلیم ته ننوت دوهم ، هغهٔ دا کار په هغه وخت کې وکړ چې د ډانیال نبی لخوا وړاندوینه شوې وه. دریم، د هغه پیغام او معجزو د غیر یهودیانو په مینځ کې د لیوالتیا پېدا کړه او هغوی یې د ځان لوري ته جذب کړل کوم چې پیغمبر اشعیای نبی وړاندوینه کړې وه چې د نړۍ لپاره به د رڼا په توګه وځلېږي او د نړۍ خلکو ته به روښنایي ورکړي
د جذبې اونۍ پیښې – لومړۍ ورځ – یکشنبه