موږ ولیدل چې قرآن او سنت دواړه د بایبل (تورات، زبور او انجیل چې الکتاب جوړوي) تاییدوي. نه بدل شوی یا فاسد شوی (وګورئ دلته او دلته). مګر دا پوښتنه لاهم پاتې ده چې آیا انجیل/الکتاب د قرآن څخه پورته شوی، لغوه شوی، لغوه شوی یا بدل شوی دی؟ قرآن پخپله د دې مفکورې په اړه څه وايي؟
موږ تا ته کتاب په حقه رالیږلی دی د هغه صحیفې تصدیق کول چې مخکې یې راغلي، او په حفاظت کې یې ساتل … سورت 5: 48 المائده (جدول)
او له دې نه مخكې (قرآن) د موسى كتاب لارښود او رحمت و. او دا کتاب (قرآن) تصدیق کوي (دا) په عربي ژبه. سورت (۴۶:۱۲) الاحقاف
او دا هغه كتاب (قرآن) دى چې موږ نازل كړى دى، چې برکتونه او بركتونه لري تایید کول (هغه وحې) چې له دې مخکې راغلې وې. سورت (۶:۹۲) الانعام
هغه څه چي موږ تاته دکتاب څخه وحي کړي دي هغه حق دي تایید کول هغه څه چې مخکې نازل شوي وو: سورت 35:31 (فرشتې)
دا ایتونه د قرآن په اړه خبرې کوي تایید کول د انجیل (الکتاب) پخوانی پیغام (نه پورته کول، پورته کول یا بدلول) په بل عبارت، دا آيتونه دا نه وايي، چې مؤمنان دې له لومړنيو وحې څخه ډډه وکړي او يوازې وروستى وحي مطالعه کړي. مؤمنان هم بايد مخکيني وحي مطالعه او پوه کړي.
دا د هغه آيت څخه هم تائيديږي چي موږ ته وايي چي د بيلابيلو وحيو تر منځ هيڅ توپير نشته. دلته دوه داسې آیتونه دي چې ما ورته پام کړی دی:
رسول په هغه څه ایمان لري چې هغه ته د هغه د رب له خوا نازل شوی دی، لکه د مومنانو. هر یو په خدای، د هغه پر ملائکو، د هغه په کتابونو او د هغه پر رسولانو ایمان لري. “موږ جوړوو هیڅ توپیر نشته (دوی وايي) د هغه د رسولانو د یو او بل تر مینځ. او دوی وايي: “موږ اوریدلي او موږ اطاعت کوو، (موږ) ستا بخښنه غواړو، زموږ رب، او تا ته د ټولو سفرونو پای دی. (سورت 2:285 – غوا)
ووایه: “موږ په خدای ایمان راوړی دی او په هغه وحی چې موږ ته راکړل شوی دی، او په ابراهیم، اسماعیل، اسحاق، یعقوب او قومونو او هغه څه چې موسی او عیسی ته ورکړل شوي دي او هغه څه چې (ټولو) پیغمبرانو ته ورکړل شوي دي. څښتن: موږ جوړوو هیڅ توپیر نشته د یو او بل تر منځ: او موږ خدای ته (په اسلام کې) سجده کوو. (سورت 2:136 – غوا)
لومړی ايت موږ ته وايي چې د رسولانو تر منځ هيڅ توپير نشته – بايد ټولو ته غوږ ونيول شي او دويم ايت وايي چې د بېلابېلو انبياوو په وحې کې هېڅ توپير نشته – دا ټول بايد ومنل شي. په دغو آيتونو کې هيڅ داسې توصيه نشته چې له مخکني وحي څخه دې ډډه وشي ځکه چې وروستنۍ وحې له هغې څخه تيره کړې ده.
او دا نمونه د عیسی علیه السلام د مثال او تعلیم سره سمون خوري. هغه پخپله د تورات لومړني وحې نه دي ویلي او بیا زبور منسوخ شوی دی. په حقیقت کې هغه برعکس درس ورکړ. په انجیل کې د موسی تورات ته د هغه درناوي او دوامداره او دوامداره پاملرنې ته پام وکړئ.
دا فکر مه کوه چې زه د تورات او انبیاوو (یعنی زبور) د ختمولو لپاره راغلی یم. زه د هغوی د له منځه وړلو لپاره نه یم راغلی بلکه د هغوی د پوره کولو لپاره راغلی یم. 18 ځکه چې زه تاسو ته ریښتیا وایم، تر څو چې آسمان او ځمکه له منځه لاړ نشي، تر ټولو کوچنی خط، د قلم یوه کوچنۍ ضربه به په هیڅ ډول د قانون څخه ورک نشي تر څو چې هرڅه سرته ورسي. 19 نو هر هغه څوک چې د دې حُکمونو څخه یو لږ هم لرې کړي او نورو ته به د دې مطابق تعلیم ورکړي د آسمان په بادشاهۍ کې به ټیټ وبلل شي ، مګر څوک چې دا حکمونه عملي کوي او تعلیم ورکوي د آسمان په سلطنت کې به لوی وبلل شي. 20 ځکه چې زه تاسو ته وایم چې که ستاسو صداقت د فریسیانو او د شریعت عالمانو څخه لوړ نه وي، تاسو به یقینا د آسمان سلطنت ته ورننوځئ. (متی 5: 17-20)
په حقیقت کې د هغه د ښوونې او روزنې د ښه پوهیدو لپاره باید لومړی تورات او بیا زبور ته ولاړ شي. دلته هغه څنګه خپلو پیروانو ته درس ورکړ:
او د موسی سره پیل او ټولو پیغمبرانو ته، هغه دوی ته تشریح کړل چې په ټولو صحیفو کې د ځان په اړه ویل شوي. (لوقا 24:27)
هغه هغوی ته وویل: دا هغه څه دي چې ما تاسو ته وویل کله چې زه لاهم ستاسو سره وم: هرڅه باید پوره شي چې زما په اړه په کتاب کې لیکل شوي. د موسی قانون (يعني تورات)، د پیغمبران او زبورونه (یعنی زبور). (لوقا 24:44)
عیسی المسیح (ع) د پخوانیو وحی څخه د تیریدو هڅه نه ده کړې. په حقیقت کې هغه له هغه ځایه د خپل تعلیم او لارښوونې پیل وکړ. له همدې امله موږ هم د هغه مثال تعقیبوو د تورات له پیل څخه د انجیل د پوهیدو بنسټ ورکول.