په تیرو مقالو کې مو د آدم او حوا د ژوند بیلګې ولیدلي. دوی دوه زامن درلودل چې په تاوتریخوالی سره یو بل سره مخامخ شول. دا په انسانی تاریخ کې د لومړي قتل کیسه ده. خو موږ غواړو چې له دې کیسې څخه نړیوال اصول زده کړو ترڅو د دوی نښو څخه پوهه ترلاسه کړو. نو راځئ چې یو ځای ولولو او زده کړو. ( دلته کلیک وکړئ ترڅو متنونه په بله کړکۍ کې خلاص شي).
قابیل او هابیل: دوه زامن چې دوه نوع قربانۍ یې د خدای حضورته وړاندې کړل
په تورات کې د آدم او حوا دوه زامن قابیل او هابیل نومېږي. په قرآن کې د دوی نوم نه دی اخیستل شوي، خو په اسلامي روایت کې د قابیل او هابیل په نوم یاد شوي دي. دوی هر یو خدای ته قرباني راوړه خو یوازې د هابیل قرباني ومنل شوه پداسې حال کې چې د قابیل قرباني نه وه. قابیل په خپل حسد کې خپل ورور وواژه خو د خپل جرم شرم یې له خدای نه پټ نه کړای شو. له دې کیسې څخه دا مهمه پوښتنه پېدا کېږي چې: ولې یوازې د هابیل قرباني ومنل شوه؟ ډیری داسې فکر کوي چې د دوو وروڼو ترمنځ د توپیرپه وجې دا پېښه رامنځ ته شوه. خو که متن په ذیر سره ولولو، متفاوته فکر به وکړو. تورات په وضاحت سره روښانه کوي چې په راوړل شویو قربانیو کې توپیر شتون درلود. قابیل د خپلې ځمکې د حاصل څخه میوه او سبزیجات د خدای حضور ته راوړل خو هابیل د خپلې رمې د لومړي زیږون څخه څو رأسه حلال کړل او د غوښې ښه برخه یې د خدای حضور ته وړاندې کړ . دا ښایي چې هابیل د خپلو پسونو او یا له وزو څخه قرباني کړې ده .
دلته موږ د دې کیسې او آدم د بېلګې تر منځ اړیکه وینو . آدم او حوا غوښتل خپل شرم د ونې په پاڼو سره پټ کړي ، خو د ښو جامو لپاره د حیوان پوستکي ته اړتیا وه. پاڼې، میوې او سبزیجات وینه نه لري. نو د حیواناتو او انسانانو په څېر ژوند نه کوي. هغه پوښش چې آدم له بې وینو پاڼو څځه جوړه کړې وه، د هغهٔ لپاره بس نه ؤ. هماغه سې چې د قابیل قرباني چې سبزیجات او میوه وه ونه منل شو. هابیل د خپل حیواناتو د غوښې ښه ځای له غوړیو سره وړاندې کړ. لومړی باید حیوان حلال او وینه یې تویې شي . هغه حیوان چې د هغهٔ پوستوکی د آدم او حوا لپاره د استفادې وړ وګرځېد حلال شوی ؤ او وینه یې تویې شوې وه.
کېدای شي موږ دا نښه د هغه تعبیر له لارې لنډه کړو چې ما د ماشوموالي په وخت کې زده کړې وه: “د دوزخ لار د ښو ارادو په خښتو فرش شوې ده.”
دا جمله د قابیل (قابیل) لپاره ډېره مناسبه ښکاري. هغه پر الله ایمان درلود او دا یې د هغه له عبادت او قربانۍ وړاندې کولو سره ښکاره کړ.
خو الله تعالی د هغه قرباني و نه منله، نو له همدې امله هغه خپله هم نه و منل شوی. خو ولې؟
د آدم د پوستکو په څېر
آیا هغه (قابیل) بد نیت درلود؟ په پیل کې داسې نه ښکاري چې هغه بد نیت درلود. کېدای شي هغه ډېر ښه نیت او ښه رویه لرله. خو د هغه پلار، آدم، نښه موږ ته یو سر نخ راکوي. کله چې الله تعالی آدم او حوا ته سزا ورکړه، هغوی یې فاني (مرګ ته وړ) کړل. یعنې مرګ د دوی د ګناه سزا وه. ورپسې الله تعالی هغوی ته یوه نښه ورکړه – هغه جامې (د پوستکي څخه) چې د دوی لوڅوالی یې پټ کړ. خو دا مطلب دا و، چې دا حیوان باید وژل شوی وای. یو حیوان مړ شو او وینه یې توی شوه، څو د آدم او حوا شرم پټ شي. اوس د هغوی زامن، قابیل او هابیل، قربانۍ راوړي. خو یوازې د هابیل قرباني – چې د رمو څخه د غوړو برخو په بڼه وه – د یو حیوان وژل او د وینې تویېدل غوښتل. خو د خاورې مېوې (د قابیل قرباني) نه شي مړه کېدای، ځکه هغوی وینه نه لري چې وبهیږي.
زموږ لپاره نښه: د وینې تویېدل او بهېدل
الله تعالی دلته موږ ته یوه مهمه درس راکوي: دا زموږ کار نه دی چې پخپله پرېکړه وکړو چې څنګه د الله حضور ته لاړ شو. دا الله دی چې معیار ټاکي، او زموږ کار دا دی چې وکتل شي، ایا موږ ورته تسلیمېږو که نه. او دلته معیار دا دی چې یو قرباني باید مړه شي، خپله وینه توی کړي او وینه یې وبهېږي. شاید زه به خوښ وای که کوم بل شرط وای، ځکه بیا ما کولای شوای چې له خپلو منابعو څخه یې ورکړم – لکه وخت، هڅه، پیسې، دعاوې یا اخلاص.
خو ژوند (یعنې د وینې قرباني) زه نه شم ورکولای. او همدا – د وینې قرباني – هغه څه دي چې الله تعالی غوښتلي دي. نور هر څه به کافي نه وای. دا به ډېر جالب وي چې موږ وګورو، ایا دا نمونه د راتلونکو نبيانو له نښو سره هم دوام لري که نه – یعنې د قربانۍ او وینې تویېدلو تسلسل.
اوس خپله سفر د تورات له لارې د حضرت نوح علیهالسلام له نښې سره دوام ورکوو.