په قرآنکې د یشوع نوم عیسی راغلی دی او بیا په فارسی او پښتو ژبو کې هم د مسلمانانو د پوهې لپاره  همدا نوم  کارول شوی دی . چې په اصل کې په یونانی ژبه کې  یشوع ده  یعنې ژغورونکی.  قرآن هم عیسی  مسیح بولي. دا څه مانا لري؟ ددې رېښه له کوم ځای څخه راځي؟ ولې عیسویان هغه ته  “مسیح” وایي؟  آيا مسيح  همغه یشوع دی؟ آیا ددوی په منځ کې توپېر شتون لري؟  د زبورونو کتاب دې مهمې پوښتنی ته ځواب وایي  خو وړاندې لدې څخه چې دا موضوع وڅېړو ، تاسو ددې مطلب د ښه پوهېدلو لپاره باید هغه مقاله چې سپېڅلی کتاب  څنګه ژباړل شوی دی؟ ولولئ .

د ‘مسیح’ لقب له کوم ځای څخه راغلی دی

په لاندې شکل کې زه د ژباړې پروسه تعقیبوم لکه څنګه چې تشریح شوي سپېڅلی  کتاب څنګه ژباړل شوی دی؟‘، خو  په ځانګړې توګه د “مسیح” کلمه باندې تمرکز کوم چې په  انجیل یا نوې عهد  کې کارول شوی دی.

هماغسې چې  د زبور اصلي کتاب کې چې په عبراني ژبې لیکل شوی دی، د مسیح کلمه په عبراني ژبه پدې مانا ده :  مسح شوی یا مقدس شوی سری . د زبورد کتاب په ځینو برخو کې د مسیح په هکله داسې لیکل شوي دي : د هغهٔ د راتګ په هکله به وړاند وینې وشي . کله چې سپتوآجینت۲۵۰ کاله وړاندې له میلاد څخه د چمتو کېدلو په حال کې ؤ  د سپېڅلی کتاب څنګه ژباړل شوی دی؟  مقالې ته چې لیکل شوی دی  وګورۍ ، پوهان او د سپېڅلي کتاب ژباړونکي  د مسیح د کلیمې د ژباړې لپاره د یونانی کلیمې کریستوس  یا مسیح څخه استفاده کړې ده.  د دې کللیمې  رېښه د کریو کلمه ده ، یانې ( په غونډو کې په غوړیو مسح کول)  په همدې دلیل د سپتواجینت په ژباړو کې د عبري  کلیمي په وړاندې  د مسیح کلمه غوره شوی دی. د مسیح شاګردان دې ته پام شو چې په سپتو آجنت هغهٔ چا په هکله چې وړاند وینې شوې وي هغه  خپله دی. نو د همدې لپاره هغوی په انجیل یا نوي عهد کې دکریستوس له کلیمې څخه په استفادې ته دوام وکړ.

د نورو ژبو په اړه څه؟

خو د نننۍ انګلیسي (او نورو ژبو) په حالت کې، د “کریستوس” کلمه له یوناني نه انګلیسي ته توري‌ لیک شوې او “کرایست” شوې ده. دا د انځور لاندې برخه ده چې په #۳ باندې نښه شوې. نو د انګلیسي “کرایست” یو ډېر ځانګړی لقب دی چې د زبور له مزامیرونو څخه اخیستل شوی، او دا د عبراني نه یوناني ته ژباړې، او بیا له یوناني نه انګلیسي ته توري‌ لیک له لارې راغلی دی. عبراني زبور بیا مستقیماً معاصرو ژبو ته ژباړل شوی، او ژباړونکو د عبراني کلمې “مسیح” په ژباړه کې مختلفې لارې کارولې دي.

ځینې ژباړې (لکه د “کینګ جیمز”) د “מָשִׁיחַ” (مسیح) تلفظ ته نږدې “مسایا” ته توري‌لیک کړې ده. نورې ژباړې (لکه “نوې نړیواله نسخه”) د دې کلمې معنا ژباړې کړې، او “مسیح” یې کارولې ده، یعنې “مسح شوی کس”. په دواړو حالتونو کې، په انګلیسي ژبه کې په زبور کې کلمه “کرایست” لږ لیدل کېږي، نو دا ارتباط له زوړ عهد سره واضحه نه ښکاري. خو د دې تحلیل له مخې، موږ پوهېږو چې په انجیل(سپیڅلی کتاب) کې ‘Christ’ = ‘مسایا’ = ‘مسح شوی کس’ دي، او دا یو ځانګړی لقب و.

نو د ‘مسیح’ کلمه په قرآن کریم کې له کوم ځای سرچینه اخلي

موږ ولیدل چې ‘کرایست’ = ‘مسایا’ = ‘مسح شوی’ درې سره برابر القاب دي چې د انجیل (مقدس کتاب) په بېلابېلو برخو کې کارول شوي دي. خو سوال دا دی چې په قرآن کریم کې ‘کرایست’ څنګه یاد شوی دی؟ د دې پوښتنې د ځواب لپاره، زه به له هغه انځور نه استفاده وکړم کوم چې د ‘مسیح’ نه تر ‘کرایست’ پورې د ژباړې بهیر یې وښود.

لاندې انځور دا بهیر لا پسې پراخوي څو د عربي قرآن شامل کړي، کوم چې د انجیل(مقدس کتاب) د عبراني او یوناني ژباړو وروسته نازل شوی. تاسو ګورئ چې ما لومړۍ برخه (#1) دوه برخو ته وېشلې ده. برخه 1a لکه مخکې، د عبراني زبور اصلي کلمه ‘مسیح’ ښيي. اوس برخه 1b دا کلمه عربي ته تعقیبوي. تاسو لیدلی شئ چې ‘مسیح’ د قرآن په عربي کې توري‌لیک شوې، یعنې د ورته غږ له مخې ‘مسیح’ لیکل شوې ده. وروسته، کله چې د عربي ژبې لوستونکي د قرآن دا کلمه انګلیسي ته راوړله، هغوی بیا دا توري‌لیک کړه او ‘مسیح’ یې وویله.

د ژباړې بهیر چې ښيي: ‘مسح شوی’ = ‘مسیح’ = ‘مسایا’ = ‘کرایست’

د دې شالیدي معلوماتو په رڼا کې، موږ کولای شو ووایو چې دا ټول لقبونه یو شان دي او یوه مانا لري — لکه څنګه چې “4 = four (انګلیسي) = quatre (فرانسوي) = IV (روم عددونه) = ۶-۲ = ۲+۲” ټول د یو شي بیان دي.

مسیح په لومړۍ پیړۍ کې اټکل شوی

د دې پوهې سره، راځئ چې د انجیل (ګاسپل) څخه ځینې مشاهدې وکړو. لاندې د پاچا هیرود عکس العمل دی کله چې د ختیځ څخه هوښیار سړي د یهودانو د پاچا په لټه کې راغلل ، چې د یهودیانو یوه مشهوره برخه وه. د عیسی د زیږون کیسه . پام وکړئ، د مسیح څخه مخکې دی، که څه هم دا په ځانګړې توګه د عیسی (ع) په اړه اشاره نه کوي.

کله چې هیرودیس پاچا دا خبره واورېدله، نو ډېر پرېشانه شو او د اورشلیم ټول خلک هم پرېشانه شول. هغه ټول مشران کاهنان او د شریعت عالمان راوغوښتل او پوښتنه یې ترې وکړه چې مسیح به په کوم ځای کې وزېږي؟(متی ۲: آیت ۳-۴)

تاسو لیدلی شئ چې د “د مسیح لا دمخه د هیرود او د هغه د مذهبي مشاورینو تر مینځ په عام ډول منل شوی و – حتی مخکې له دې چې عیسی (ع) زیږیدلی و – او دا دلته په ځانګړي ډول هغه ته اشاره کولو پرته کارول کیږي. دا ځکه چې لکه څنګه چې پورته تشریح شوي، ‘مسیح’ د زبور (زبورونو) څخه راځي چې سل کاله دمخه د نبی او پاچا داود (ع) لخوا لیکل شوي، او دا په عام ډول د لومړۍ پیړۍ د یهودانو لخوا لوستل کیږي (لکه هیرود) په یوناني سیپټواجینټ کې. ‘مسیح’ وه (او اوس هم ده) یو سرليکنه دی نوم ندی. له دې څخه موږ کولی شو سمدلاسه هغه مسخره شوي مفکورې رد کړو چې ‘مسیح’ د عیسوي اختراع یا د روم په څیر د یو چا اختراع وه. امپراتور قسطنطین په ۳۰۰ میلادي کال کې  د فلمونو لخوا مشهور شوی لکه ‘Da Vinci Code’. دا لقب په سلګونو کاله مخکې له دې چې عیسویان شتون ولري یا د قسطنطین واک ته رسیدو دمخه شتون درلود.

په زبور کې د ‘مسیح’ وړاندوینې

راځئ چې په زبور (زبورونو) کې د “مسیح” لقب لومړی پیښې وګورو چې د حضرت داود (ع) لخوا په ۱۰۰۰ ق م کې لیکل شوي – د عیسی (ع) له زیږون څخه ډیر مخکې.

۲ تیاروي ځانونه جنګ ته پاچاهان د جهان. دي لګیا حکمرانان د دسیسو په جوړولو یو له بله سره. د څښتن او د هغه د غوره شوي پاچا په وړاندې. ۳ وایي: «راځئ چې زنځیرونه مات کړو. د غلامۍ رسۍ به وغورځوو». ۴ څښتن چې ناست دی په اسمان کې په خپل تخت باندې. خاندي ملنډې وهي په پلانونو د دوی (زبورونو۲:آیت ۲-۴)

د دوهم زبور به په یوناني سیپټواجینټ کې په لاندې ډول ولوستل شي (زه دا د ژباړې سره کریسټوس ایږدم  نو تاسو کولی شئ د مسیح سرلیک ‘وګورئ’ لکه د سیپټواجینټ لوستونکی کولی شي)

د ځمکې پادشاهان د څښتن او په مقابل کې خپل دریځ نیسي د هغه د مسيح … هغه څوک چې په آسمان کې ناست دی خندا کوي؛ څښتن په دوی مسخره کوي … وايي: “ما خپل پاچا په صیون کې نصب کړی، زما مقدس غونډۍ … (زبورونو۲)

اوس تاسو کولای شئ ‘مسیح’ په دې آیت کې هماغسې ووینئ لکه څنګه چې د لومړۍ پېړۍ یو لوستونکی به لیدلی وای. او لاندې توري‌لیک به هم هماغه مانا ولري:

د ځمکې پادشاهان د څښتن او په مقابل کې خپل دریځ نیسي د هغه مسیح … هغه څوک چې په اسمان کې ناست دی خندا کوي؛ څښتن په دوی مسخره کوي … وايي: “ما خپل پاچا په صیون کې نصب کړی، زما مقدس غونډۍ … (زبورونو ۲)

د اړخ په اړخ پرتله

خو زبور (مزامیر) لا هم د راتلونکي مسیح یا مسایا په اړه نورو ارجاعاتو ته دوام ورکوي. ما د اصلي متن تر څنګ یو توري‌لیک نسخه ایښې، چې پکې هم ‘کرایست’ او هم ‘مسیح’ کارول شوي، تر څو تاسو دا پرتله وکولای شئ او ښه یې درک کړئ.

زبور ۱۳۲- له عبراني څخه	زبور ۱۳۲ – د سیپټواجینټ څخه	زبور ۱۳۲ – د عربي ژباړې سره
ای ربه،…۱۰د خپل خِدمت کوونکى داؤد په خاطر، ستا نه انکار مه کوه مسح شوی یو.۱۱ مالِک خُدائ داؤد ته قسم ورکړے دے، دا يقين دے چې هغه به نه لغوه کوى: “ستا د خپل اولاد څخه یو زه به ستا په تخت کښینم- …۱۷ ”دلته به زه د داؤد دپاره ښکر جوړ کړم او زما دپاره به څراغ جوړ کړم مسح شوی یو. “	ای ربه،…۱۰ د خپل خِدمت کوونکى داؤد په خاطر، ستا نه انکار مه کوه مسيح.۱۱ مالِک خُدائ داؤد ته قسم ورکړے دے، دا يقين دے چې هغه به نه لغوه کوى: “زه به ستاسو د خپل اولاد څخه یو څوک ستاسو په تخت کې ځای په ځای کړم …۱۷ ”دلته به زه د داؤد دپاره ښکر جوړ کړم او زما دپاره به څراغ جوړ کړم مسيح. “	ای ربه،…د خپل بنده داود په خاطر، ستا نه انکار مه کوه مسیح.۱۱ څښتن داود ته قسم وخوړ، یو ډاډمن قسم چې هغه به نه لغوه کوي: “زه به ستاسو د خپل اولاد څخه یو څوک ستاسو په تخت کې ځای په ځای کړم …۱۷ “دلته به زه د داود لپاره سینګ جوړ کړم او زما لپاره به یو څراغ جوړ کړم مسیح. “

موږ له دې څه زده کولای شو؟

تاسو ګورئ چې د زبور ۱۳۲ په ځانګړي ډول د راتلونکي زمانې په بڼه خبرې کوي (“…زه به د داود لپاره یو ښکر پیدا کړم…”)، لکه څنګه چې د تورات او زبور په ډېرو برخو کې دا ډول راتلونکې ته اشاره شوې ده. دا موضوع د نبوتونو د ارزونې پر مهال ډېره مهمه ده. دا څرګنده ده چې زبور راتلونکې ته کتلې او وړاندوینې کوي او دا آن له دې پرته چې انجیل ته وګورو.

هېروډ خبر و چې د زوړ عهد پېغمبرانو د راتلونکي “مسیح” (کرایست) په اړه وړاندوینې کړې وې، له همدې امله هغه د دې اعلان لپاره چمتو و. خو هغه ته یوازې دا اړتیا وه چې سلاکاران یې د دې نبوتونو توضیحات ورکړي، ځکه چې هغه له زبور سره ډېر آشنا نه و.

یهودان د دې له مخې پیژندل شوي چې دوی د خپل مسیحا (یا مسیح) په تمه دي. دا چې هغوی د خپل مسیحا تمه لري، دا موضوع هېڅ تړاو له عیسی علیه‌السلام او د انجیل یا نوي عهد سره نه لري (ځکه چې هغوی دا ردوي)، بلکې دا تمه‌یې له هغو ښکاره او راتلونکي ته کتوونکو نبوتونو سره ده چې په زبور کې ذکر شوي دي.

د تورات او زبور ترمنځ د وړاند وینو اړیکې د کلۍ او قفل ترمنځ د اړیکې په شان دی

دا حقیقت چې تورات او زبور په ځانګړي ډول د راتلونکي وړاندوینه کوي دوی د دروازې د بند په څیر کوي. یو قفل په یو مشخص شکل کې ډیزاین شوی ترڅو یوازې یو ځانګړی ‘کیلي’ چې د شکل سره سمون لري کولای شي خلاص کړي. په همدې ډول د زوړ تړون د بند په شان دی. موږ دمخه په مقالو کې ولیدل د ابراهيم عليه السلام ستره قرباني ، او د موسی علیه السلام د فسحې اختر او راتلل د ورجن زوی نښه (مهرباني وکړئ بیاکتنه وکړئ که دوی نه پوهیږي) چې د دې راتلونکي کس ځانګړي وړاندوینې وې. د زبور ۱۳۲  اضافه کوي دا قاعده چې “مسیح” به د نبی او پاچا داود (ع ) له لیکې څخه وي. نو ‘لاک’ ورځ تر بلې دقیق کیږي لکه څنګه چې موږ د زاړه عهد نامې له لارې د نبوي احادیثو لوستل. زبور د دې وړاندوینو سره پای ته نه رسیږي. دا موږ ته په ډیر تفصیل سره وايي چې مسیح به څه وي او څه وکړي. موږ د زبور له لارې دوام ورکوو.

د کتاب په توګه له مقدس کتابونه څخه د ټولو نښو PDF ډاونلوډ کړئ