Skip to content
Home » انجیل د ‘مطابق’ … څوک؟

انجیل د ‘مطابق’ … څوک؟

  • by

پدې وروستیو کې ما هغه څه ترلاسه کړل چې ما فکر کاوه یوه عالي پوښتنه وه. زه یې دلته بیا تکراروم.

سلام، ایا تاسو روښانه کولی شئ چې ولې په انجیل کې د یوحنا په وینا د لوقا په وینا شتون لري؟ تر هغه ځایه چې زه د کلمې له مخې پوهیږم معنی د هغه شخص لخوا الهام شوی چې د هغه د پوهې پراساس دی.

له همدې امله زه د عیسی (ع) له انجیل سره علاقه لرم مګر د لوقا ، یوحنا او نورو په وینا “نه” سره. که تاسو یو کاپي لرئ ، زه به خوښ شم چې له تاسو څخه یې ترلاسه کړم.


ما فکر وکړ چې دا ارزښت لري چې یو ژور او هر اړخیز ځواب ورکړم. راځئ چې د دې پوښتنې په اړه لږ فکر وکړو او حتی یې لږ تغیر هم ورکړو.

د انجیل کلمه څه معنی لري؟

د اسپیځلی کتاب په نوې عهد نامې کې د انجیل څلور کتابونه شتون لري: متی، مرقس، لوقا اویوحنا. دا څه معنی لري چې دا د دې مختلف لیکوالانو له مخې دي؟ ایا دا پدې معنی ده چې څلور مختلف انجیلونه شتون لري؟ ایا دوی د “عیسي انجیل” څخه توپیر لري؟ ایا دا پدې معنی ده چې دا مربوط دي ‘د هغه کس لخوا د هغه د پوهې پراساس الهام شوي’؟

د داسې پوښتنو سره ډېری وخت خلک د خپلو مخکې نه جوړ شوو نظرونو له امله جدي فکر ته ارزښت نه ورکوي. خو که غواړو چې یو منظم او د علم پر بنسټ ولاړ ځواب ترلاسه کړو، نو اړینه ده چې د “انجیل” یا “ګاسپل” کلمه ښه درک کړو. په اصل کې، د “ګاسپل” کلمه د یوناني ژبې ده (چې د نوی عهد نامې اصلي ژبه ده، نور معلومات دلته وګورئ)، او دا کلمه εὐαγγελίου (تلفظ: euangeliou) ده. دا کلمه د “خوښۍ پیغام” یا “د خوښۍ خبر” مانا لري. موږ دا پوهېږو چې دا کلمه په لرغوني تاریخ کې څنګه کارول شوې ده. زوړ عهد نامه (تورات او زبور) په عبراني ژبه لیکل شوې ده (دلته نور معلومات وګورئ).

له عبراني نه یوناني ته، او ‘εὐαγγελίου’

خو شاوخوا ۲۰۰ کاله مخکې له میلاد نه – یعنې د نوی عهد نامې نه مخکې – ځکه چې د هغه وخت نړۍ زیاتره یوناني ژبه ویله، د زوړ عهد نامې ژباړه د عبراني نه یوناني ته د هغه وخت یهودي عالمانو وکړه. دې ژباړې ته سبتواجنټ (Septuagint) ویل کېږي (د سبتواجنټ په اړه نور معلومات زما په بل وېب‌سایټ کې شته). د سبتواجنټ له لارې موږ پوهېدلای شو چې یوناني لغتونه په هغه وخت (یعنې شاوخوا ۲۰۰ ق.م) کې څنګه کارېدل. نو دلته د زوړ عهد نامې یوه برخه ده چې پکې د εὐαγγελίου (یعنې “د خوشحالۍ پیغام”) کلمه کارول شوې ده.

خو داود هغوی ته ځواب ورکړ: «د هغه ژوندي څښتن په نوم قسم خورم چې زه یې د ټولو مصیبتونو څخه خلاص کړی یم. ۱۰ هغه څوک چې ماته صقلغ ته راغی او د شاوول د مړینې خبر یې راوړ، دا ګومان یې کاوه چې ښه خبر یې راوړی دی. نو هغه مې ونیوه او ومې واژه. دا هغه انعام ؤ چې هغه ته مې د هغه د ښه خبر دپاره ورکړ! (دوهم سموئیل ۴:آیت ۹-۱۰)

دا هغه وخت دی چې پاچا داؤد (داود) په دې اړه خبرې کوي چې څنګه یو چا د خپل دښمن د مړینې خبر راوړی فکر کوي چې دا به وي. ښه خبر پاچا ته. دا کلمه ‘ښه خبر’ د εὐαγγελίου په ۲۰۰ ق م یوناني سیپتواجینټ کې ژباړل شوی. نو د دې معنی دا ده چې په یوناني کې εὐαγγελίου د “ښه خبر” معنی لري.

مګر εὐαγγελίου د تاریخي کتاب یا سند معنی هم درلوده چې ‘ښه خبر’ پکې شامل و. د مثال په توګه، جسټن شهید د انجیل لومړنی پیروونکی و (هغه به د رسول الله (ص) د صحابه کرامو ‘جانشین’ په څیر وي) او یو پراخ لیکوال و. هغه په ​​دې ډول εὐαγγελίου کارولي کله چې هغه لیکي “… مګر په انجیل دا لیکل شوي چې هغه وویل …” (جسټین ښهید، د ټریفو سره خبرې اترې، ۱۰۰). دلته د “ښه خبر” کلمه د کتاب لپاره کارول کیږي.

په سرلیکونو کې د “انجیل مطابق …” کلمه εὐαγγελίου (انجیل) د کلمې لومړۍ معنی لري، پداسې حال کې چې دویمه معنی هم وړاندیز کوي. د “متی په وینا انجیل” معنی لري ښه خبر لکه څنګه چې د متی لخوا لیکل شوي حساب ته ثبت شوی.

‘انجیل’ د خبرونو په پرتله

اوس د “خبر” کلمه هم ورته دوه معنی لري. خبرونه په خپل لومړني مفهوم کې د پام ور پېښې دي چې پیښیږي لکه قحط یا جګړه. په هرصورت، دا کولی شي هم د بي بي سي، الجزیرې یا CNN په څیر ادارو ته مراجعه وکړئ چې موږ ته دا خبرونه راپوروي. لکه څنګه چې زه دا لیکم، په سوریه کې کورنۍ جګړه ډیر خبرونه جوړوي. او دا به زما لپاره عادي خبره وي چې ووایم “زه به د سوریې په اړه د بي بي سي خبرونه واورم”. په دې جمله کې ‘خبرونه’ په اصل کې پیښو ته اشاره کوي مګر هغه ادارې ته هم اشاره کوي چې د پیښو راپور ورکوي. خو بي بي سي دا خبر نه جوړوي او نه هم د بي بي سي خبرونه – دا د پام ور پېښې په اړه دي. یو اوریدونکی چې غواړي د یوې خبر پیښې څخه خبر شي کیدای شي د یو بشپړ عمومي لید ترلاسه کولو لپاره د ډیری ادارو څخه ډیری خبرونو ته غوږ ونیسي – ټول د ورته خبر پیښې په اړه.

په همدې ډول انجیل د عیسی مسیح (ع) په اړه دی. هغه د خبر تمرکز دی او یوازې یو انجیل شتون لري. وګورئ چې مرقس څنګه خپل کتاب پیلوي

“د پیل انجیل د عیسی مسیح په اړه …” (مرقس ۱:۱)

دلته ده یو انجیل او دا د عیسی (ع) په اړه دی او هغه یو پیغام درلود، مګر دا پیغام د مرقس لخوا په یو کتاب کې لیکل شوی او دا کتاب هم انجیل بلل کیږي.

انجیلونه – لکه حدیثونه

تاسو هم د احادیثو په نظر کې دا فکر کولی شئ. د همدې پېښې په اړه احاديث هم شته چې د بېلابېلو سندونو او يا د راويانو په سلسله کې راغلي دي. پیښه یوه خبره ده خو د خبریالانو سلسله توپیر لري. د حدیث واقعه یا وینا د راویانو په اړه نه ده بلکه د هغه څه په اړه ده چې رسول الله صلی الله علیه وسلم ویلي یا کړي دي. انجیلونه بالکل ورته دي پرته له دې چې د اسناد سلسله یوازې یو لینک اوږد دی. 

 که تاسو په اصولو کې دا ومنئ چې یو اسناد (د سمې معاینې وروسته چې د بخاري او مسلم په څیر عالمانو کړی دی) کولی شي د رسول الله صلی الله علیه وسلم قول او عمل په سمه توګه بیان کړي، حتی که د مختلفو روایتونو له لارې مختلف اسنادونه بیرته راشي. ورته پیښه، ولې دا ستونزمنه ده چې د انجیل لیکوالانو یو لینک یا یو روایت اوږد ‘اسناد’ ومني؟  دا بالکل ورته اصول دی مګر د اسناد سلسله خورا لنډه او خورا روښانه ده ځکه چې دا د پیښې څخه ډیر ژر وروسته لیکل شوې ، نه څو کاله وروسته لکه څنګه چې بخاري او مسلم پوهانو کړې کله چې دوی د خپلې ورځې زباني اسنادونه لیکلو ته راکم کړل.

الله (ج) د انجیل لیکوالانو ته الهام ورکړی و

او د دې انجیلونو لیکونکو سره د عیسی المسیح (ع) لخوا ژمنه شوې وه چې هغه څه چې دوی لیکلي هغه به د خدای په الهام وي – لیکنه د دوی د انساني الهام څخه نه ده. دا په انجیلونو او قرآن دواړو کې وايي.

تر هغې پورې چې زه ستاسو سره یم دا خبرې درته کوم. خو ستاسو مرسته کوونکی یعنې روح القدس چې پلار( به یې زما په نوم راولېږي، هغه به ټول شیان تاسو ته درزده کړي او هرڅه چې ما درته ویلي دي هغه به در په یاد کړي. (یوحنا ۵: آیت ۲۵-۲۶)

 او كله چې مونږه حواریانو ته الهام وكړ چې په ما او زما په رسول ایمان راوړئ، هغوى وویل: مونږ ایمان راوړى دى او ته په دې ګواه شه چې یقینًا مونږ مسلمانان یو. (سوره ماعده۵: آیت ۱۱۱)

نو هغه لیکلي اسناد چې دوی یې تولید کړي – هغه انجیلونه چې موږ یې نن لرو – د دوی لخوا نه الهام شوي. دوی د الله لخوا الهام شوي او په دې توګه د جدي پاملرنې مستحق دي. د متی، مرقس، لوقا او یوحنا انجیلونه تل د عیسی انجیل (ځکه چې دوی په لومړۍ پیړۍ کې لیکل شوي) وو – دوی د دې راپور ورکوونکي وو. د دوی لیکنې ولولئ ترڅو د عیسی (ع) پیغام ولوستل شي او د هغه “ښه خبر” پوه شي چې هغه یې تدریس کاوه.

ځواب دلته پرېږدئ

ستاسو برېښناليک به نه خپريږي. غوښتى ځایونه په نښه شوي *