ابراهیم په ابرام هم یادیږی. په هغو ادیانو کې چې د یوازیني خدای عبادت کوي لکه ( یهودیت ، مسیحیت او اسلام ) له ابراهیم څخه د تعقیبولو لپاره یو نمونه ګڼل کیږی. اعراب او یهودیان خپل ځانونه د اسحق او اسماعیل له نسل څخه بولي او ابراهیم هم د هغوی نیکه دی. ابراهیم د پېغمبرانو په منځ کې ځانګړی ځای لري ځکه دغه ټول د هغه دلارې پېروان دي ،. نو ددې لپاره موږ به د ابراهيم (ع) نښې په څو برخو کې وګورو. کلیک وکړئ دلته په قرآن او تورات کې د ابراهیم د کیسې لومړۍ نښه ولولی.
موږ د قرآن له آیتونو څخه ګورو چې ابراهیم (علیهالسلام) به له ځان نه “قومونه” یا “قبیلې” لرلي. دا خلک به بیا یو “ستر بادشاهي” لرله. خو یو سړی باید لږ تر لږه یو زوی ولري، مخکې له دې چې قومونه ترې جوړ شي. همداراز، هغه باید یوه خاوره یا ځای ولري، مخکې له دې چې دا خلک یوه “لویه سلطنت” ولري.
له ابراهیم (ع) سره ژمنه
د تورات (پیدايښت کتاب فصل ۱۲: آیت ۱-۷) برخه کې لونو چې خدای د ابراهیم له نسل څخه ملتونه او پاچاهۍ جوړوي. خدای ابراهیم سره ژمنه کوي او له هغهٔ سره تړون کوي چې دا تړون د وروستی نسلونو لپاره هم ده. راځی چې دې تړون ته نظر وکړو . خدای ابراهیم ته فرمایي:
۲ زه به ستا څخه لوی قوم جوړ کړم او برکت به درکړم. ستا نوم به مشهور کړم او د نورو دپاره به د برکت سبب وګرځې.
۳ څوک چې تاته درکوي برکت
زه به ورکړمه هغوی ته برکت
خو څوک چې ووایي په تا باندې لعنت
زه به ووایم هغوی باندې لعنت
او وربه کړم ستا په وسیله برکت
ټولو قومونو د دنیا ته»
پېدایښت کتاب فصل۱۲: آیت ۲-۳)
د ابراهیم علیه السلام عظمت او لویي
نن ورځ ډېر خلک دا پوښتنه کوي چې آيا رښتيا هم يو الله(ج) شته چې خپل ځان يې د تورات له لارې څرګند کړی وي؟ په دې کيسه کې موږ دا پوښتنه ازمايلی شو. دلته الله (ج) يو ځانګړي شخص ته وعده ورکړې، چې ځينې برخې يې نن ورځ هم تصديقېدلی شي. په دې کيسه کې ليکل شوي چې الله (ج) ابراهيم ته نېغ په نېغه وعده ورکړه: “زه به ستا نوم ستر کړم.”
موږ په ۲۱مه پېړۍ کې ژوند کوو – يعنې ۴۰۰۰ کاله وروسته. نن د ابراهيم/ابراهام/ابرام نوم د نړۍ له پخوانۍ تاريخ نه يو تر ټولو پېژندل شوی نوم دی. نن يهود او عرب دواړه خپل نسل د هغه نه تړي. د ۲۰۲۰ کال د امريکا له خوا ملاتړ شوی د منځني ختيځ د سولې پلان، چې د “ابراهيمي تړون” په نوم يادېږي، د هغه له نوم سره تړلی دی. دا وعده په رښتینې، تاريخي او ثابتېدونکې توګه پوره شوې ده.
د مړو سمندر طومارونه د تورات تر ټولو پخواني ليکلي نسخې لري، چې نېټه يې د مسيح نه مخکې ۲۰۰ – ۱۰۰ کلونو پورې رسېږي. دا معنا لري چې دا وعده، تر ټولو ناوخته، له هغه وخته راهيسې ليکل شوې ده کله چې د ‘ابراهيم’ نوم لا د يهودو نه بهر خلکو ته نه و معلوم. د دې وعدې پوره کېدل يوازې د دې له لارې نه دي راغلي چې دا وروسته وليکل شي کله چې د ابراهيم نوم مشهور شو.
د دې وعدې دا برخه چې الله (ج) ابراهيم ته ورکړې وه يقيناً پوره شوې ده، چې دا خبره حتٰی د بېباورانو لپاره هم څرګنده ده. دا موږ ته نوره هم زياته باوري قناعت راکوي، څو د دې وعدې پاتې برخه ښه درک کړو. راځئ چې دا وعده نوره هم مطالعه کړو.
د خیر(برکت) چې موږ ته رارسېږي
دا سفر يوازې تر ابراهيم او د هغه فزيکي اولاد پورې محدود نه دی. دا برکت يوازې د ابراهيم لپاره نه و، ځکه چې دا هم وايي چې…
نو ابراهیم لکه څرنګه چې خدای ورته ويلي وو، روان شو. (پیدایښت فصل ۱۲: آیت ۴)
دا سفر تر وعده شوې خاورې پورې څومره اوږد و؟ دا نقشه د هغه سفر ښيي. هغه اصل کې په “اور” (چې نن ورځ د جنوبي عراق برخه ده) کې اوسېده، او بیا حاران ته (په شمالي عراق کې) لاړ. وروسته ابراهیم (علیه السلام) د کنعان سیمې ته روان شو، لکه څنګه چې هغه وخت ورته ویل کېدل. تاسو لیدلی شئ چې دا یو اوږد سفر و. هغه به په اوښ، آس یا خره سفر کړی وي، نو دا به یې څو میاشتې نیولې وي. ابراهیم خپل کورنۍ، آرام ژوند (چې مسوپوتامیا په هغه وخت کې د تمدن مرکز و) پرېښود. هغه خپله امنیت او هر هغه څه چې ورته اشنا وو پرېښودل، تر څو یوې نابلدې خاورې ته سفر وکړي. او تورات موږ ته وايي، چې دا هر څه هغه په داسې وخت کې وکړل، کله چې هغه ۷۵ کلن و!
ابراهیم هم دپخواني پېغمبرانو په څېر قربانی کوي
تورات موږ ته دا هم وايي چې کله ابراهیم (ع) په خوندي ډول کنعان ته ورسید.
خدای ابراهیم ته ځان ښکاره کړ او ویې فرمایل: زه دا ځمکه تا اوستا وروستي نسل ته بخښم . نو ابراهیم هلته د خدای لپاره د قربانۍ ځای جوړ کړ(پېدایښت ۱۲:آیت ۷)
یو قربانګاه به چیرې وي، لکه قابیل او د نوح د هغه په وړاندې یې الله(ج) ته د څارویو د وینې نذرانه ورکړه. موږ ګورو چې دا د دې یوه نمونه ده چې پیغمبرانو څنګه د الله(ج) عبادت کاوه.
ابراهیم (ع) هم د هابیل او نوح په شان د حیوان په قربانی کولو سره د خدای لپاره د هغهٔ وینه تویې کړه. موږ وینو چې بېغمبرانو به له دې طریقه دخدای ستاینه کوله . ابراهیم په هغه سن کې نوي ځای ته سفر وکړ . او خپل ځان یې له خطر سره مخامخ کړ خو پدې کار سره هغهٔ له خدای څخه اطاعت وکړ.
ابراهیم (ع) د خپل ژوند په وروستیو کې ډېر خطر ومانه تر څو دې نوي هېواد ته سفر وکړي. خو په دې کار سره هغه د الله تعالی وعدې ته تسلیم شو، چې برکت به ورکړل شي او د ټولو قومونو لپاره به یو برکت شي. همدې لپاره هغه زموږ لپاره ډېر مهم دی. اوس به د ابراهیم (ع) دوهم نښه ته دوام ورکړو.