ایا دا د قرآن کریم په څیر نه دی چې په چینایي ژبه راغلی په داسې حال کې چې پیغمبر (ص) عربي خبرې کولې؟
دا یوه لویه پوښتنه ده. او شاید د دې ترڅنګ یو بل هم وي. که څه هم موږ د “ولې” پوښتنه کوو موږ په دې هم حیران یو چې ایا دا په یو ډول د هغه نظر نفی یا مخالفت هم کوي چې خدای انجیل الهام کړی دی. ځکه چې دا د قرآن کریم له نازلیدو سره توپیر لري. نو راځئ چې دا په څو مرحلو کې بحث وکړو.
لومړی د چینایي – عربي سره ورته والی واقعا سم ندی. د چين او عربي تر منځ واقعي تاريخي اړيکې نشته. په دې توګه، عربي ټولنې ته په چینايي ژبه کې د کتاب ښکاره کول به یوازې بې معنا وي. بې له شکه چې الله جل جلاله د داسې کار د معجزې کولو واک لري، مګر دا به د داسې کتاب پایله وي چې هیڅوک یې نه پوهیږي – حتی پخپله رسول الله صلی الله علیه وسلم. او بیا به د کتاب پیغام بې ګټې وي، په چټکۍ سره به له پامه غورځول شي (ځکه چې پوه شوی نه و) او په یوه نسل کې به د پیغمبر له یاد سره سره هیر شي. نه، د پیغمبر پیغام، که دا په ټولنه باندې اغیزه ولري (او همدا لامل دی چې په لومړي ځای کې یو پیغمبر ته پیغام لیږل کیږي) باید هغه ټولنه درک کړي.
ولې قرآن په عربي ژبه کې نازل شوی؟
د قرآن کريم د نزول تر شا موخه په عربي ژبه د اخطار ورکول وو. لاندې آيت موږ ته وايي:
موږ دا د عربي قرآن په توګه نازل کړی دی، د دې لپاره چې تاسو حکمت زده کولی شي. [سوره ۱۲ یوسف: آیت ۲]
په دې توګه موږ دا (قرآن) په عربي ژبه کې د حاکمیت قضاوت لپاره نازل کړی دی … [سوره ۱۳ رعد: آیت ۳۷]
په همدې توګه موږ تا ته د وحې له مخې عربي قرآن رالېږلی دی، د دې لپاره چې ته راشې د ښارونو مور ته خبرداری ورکړئ او د هغې په شاوخوا کې، او (دوي ته) د غونډې له ورځې څخه ووېروه، چې په دې كې هېڅ شك نشته، ځينې به په جنت كې وي او ځينې به په اور كې وي [سوره ۴۲ شوری: آیت ۷]
موږ دا په عربي ژبه قرآن جوړ کړی، د دې لپاره چې تاسو شئ د پوهیدو وړ (او حکمت زده کړه). [سوره ۴۳ زخرف: آیت ۳ 43:3]
یوسف علیه السلام د سورت د ۴۲ آیت (مشورې) د ۷ آیت په تفسیر کې وايي چې د ښارونو مور د مکې ښار دی او دا چې « د قرآن کريم په عربي ژبه کې دی چې د هغه په ذریعه د خلکو لپاره واضح او د پوهېدو وړ دی. او د چا په منځ کې نازل شوی دی” (#۴۵۳۳). نو مقصد يې دا و چې اخطار وركړل شي تر څو عربان په تېره بيا په مكه كې واكمن شي، حكمت او داسې نور زده كړاى شي او د دې لپاره بايد په عربي ژبه وي.
د سوره ۴۲ الشوری (مشوره) د اووم آيت په اړه د یوسف علي تفسیر وایي چې “د ښارونو مور” د مکې ښار ته اشاره ده. هغه وايي: “د قرآن په عربي ژبه کې نازلېدو هدف دا و چې دا خلکو ته واضح او د پوهېدو وړ وي، د هغو خلکو لپاره چې قرآن د هغوی له منځه راغلی او د هغوی په منځ کې خپور شوی دی” (تبصره #۴۵۳۳). نو موخه دا وه چې خلکو ته، په ځانګړي ډول د مکې عربو ته، خبرداری ورکړل شي. او د دې لپاره چې دا هدف پوره شي، نو دا اړینه وه چې قرآن په عربي ژبه وي.
ولې انجيل په يوناني ژبه نازل شو؟
مګر انجیل نه یوازې یهودانو ته بلکې ټولو خلکو ته یو پیغام و. د حضرت عیسی علیه السلام په زمانه کې نړۍ په اصل کې یوناني ژبه وه. د سکندر اعظم د فتحو له امله څه د پاسه درې سوه کاله مخکې د نړۍ اکثرو خلکو (د رومیانو په شمول چې د عیسی علیه السلام په وخت کې یې حکومت کاوه) یوناني ژبه خپله کړې وه. نن ورځ د انګلیسي سره یو څه ورته ورته والی شتون لري. د بريتانيا د پخواني استعمار له امله نن ورځ د نړۍ نړيواله ژبه انګريزي ده. نن ورځ د نړۍ لوی ځواک (امريکا) د انګلستان له امله انګلیسي ژبه غوره کړې او په دې توګه انګلیسي نږدې نړیواله شوې ده. د یوې پایلې په توګه، زه، که څه هم سویډني اصلي یم، دا بلاګ په انګلیسي کې لیکم ځکه چې زما انګلیسي زما د سویډني څخه ښه شوې او زه پوهیږم چې تاسو شاید د سویډني بلاګ نه لوستلی شئ.
یوناني ژبه هم د هغه وخت یهودانو لخوا منل شوې وه نو ډیری یې دوه ژبي وو. حتٰی دومره زيات يوناني يې ويل چې شاوخوا دوه سوه کاله د عیسی مسیح (عليه السلام) له زېږېدو مخکې يې مقدس کتابونه يوناني ته وژباړل. دا ژباړه سبتواجينت (Septuagint) بلل کېږي (دلته يې لوستلای شئ). سبتواجينت د هغه وخت د يهودانو او حتی غير يهودانو تر منځ ډېر لوستل کېده. له همدې امله، د عیسی مسیح (عليه السلام) تر زمانې پورې خلک مقدس کتابونه زيات په يوناني ژبه لوستل، نه په عبراني.
عیسی المسیح (ع) شاید پخپله یوناني خبرې کړې وي ځکه چې موږ په انجیل کې څو ځله ګورو چې غیر یهودي یونانیانو او رومیانو له هغه سره خبرې کړې وې. په هرصورت، هغه به د خپلو پیروانو (ملګرو) سره په آرامي ژبه خبرې کولې ځکه چې دا د هغه وخت د جلیل ایالت یهودانو طبیعي ژبه وه.
د يوناني ژبې پراخ نفوذ
مګر د انجیل لیکوالان یقینا دوه ژبي وو او په دې توګه په یوناني ژبه روان وو. متیو په مسلک کې مالیه راټولوونکی و او په دې توګه یې په منظمه توګه د یوناني ژبو رومیانو سره کار کاوه. لوقا یو یونانی و او په دې توګه یوناني د هغه لومړۍ ژبه وه. جان مارک د بیت المقدس (القدس) څخه و او په دې توګه یو یوناني یهودي و. او جان د یوې شتمنې کورنۍ څخه و (په دې توګه تعلیم یافته) او د خپل ژوند ډیره برخه یې له فلسطین څخه بهر ژوند کاوه او په دې توګه په یوناني ژبه روان وو.
دوی نړۍ ته د انجیل پیغام لیږدول. نو، د دې لپاره چې ډاډ ترلاسه شي چې د هغه ورځې نړۍ به په دې پوه شي چې دوی په یوناني ژبه لیکلي. ځکه چې تورات او زبور انجیل روښانه کوي (لکه څنګه چې زه په خپل پوسټ کې ښیې په قرآن کې د انجیل نښې د انجیل لیکوالان اکثرا د تورات / زبور څخه نقل کوي او کله چې دوی داسې کوي دوی د سیپتواجینت (یوناني تورات / زبور) څخه نقل کوي. موږ د تاریخ څخه پوهیږو چې دا پیغام په حقیقت کې د یونان خبرې کونکي مینځني ختیځ نړۍ کې چاودیدلی. دا ښیې چې دا تقریبا تمه کیده چې په هغه ورځ کې په یوناني کې صحیفه لوستل شوي وي.
د انجيل د ليکلو لپاره د هدايت وعده شوې وه
نو دا په یونان کې د ‘ولې’ ځواب ورکوي. خو آیا الله جل جلاله به دغو لیکوالانو ته په بله ژبه هغه څه ولیکي چې عیسی علیه السلام مخکې په بله ژبه ویلي وي که څه هم دوی دوه ژبي وي؟ عیسی مسیح (ع) پخپله وعده کړې وه چې الله تعالی به دوی ته هدایت راولي. دلته د هغه شخصي خبرو اترو اقتباسونه دي چې هغه د یوحنا انجیل کې د هغه له وتلو دمخه د خپلو پیروانو سره درلوده. تاسو کولی شئ ټول بحث په کلیک کولو سره ولولئ دلته.
۱۵ که چېرې تاسو زما سره مینه کوئ نو زما په حکمونو باندې به عمل کوئ ۱۶ او زه به د پلار نه غوښتنه وکړم او هغه به تاسو ته یو بل مرسته کوونکی درولېږي چې تل ترتله به ستاسو سره وي، ۱۷ یعنې د حقیقت روح….۲۵ “دا ټولې خبرې مې له تاسو سره په داسې حال کې کړې دي. ۲۶ مګر مشاور، روح القدس، چې پلار به یې زما په نوم واستوي تاسو ته ټول شیان درښیم او تاسو ته به هر هغه څه را په یاد کړي چې ما تاسو ته ویلي دي… “کله چې مشاور راشي، څوک چې زه به تاسو ته د پلار څخه لیږم، د حقیقت روح چې د پلار څخه بهر ځي، هغه به زما په اړه شاهدي ورکړي. ٢٧ اَؤ تاسو هم دا ګواهى ورکوئ ځکه چه تاسو دَ شروع نه زما سره يئ… زۀ تاسو ته دَ ويلو نه زيات څيزونه لرم چه تاسو اوس برداشت کولى شى. ۱۳خو کله چې هغه د حق روح راشى، هغه به تاسو ته ټول حقیقت ته لارښوونه وکړي. … او هغه به تاسو ته ووایي هغه څه چې تر اوسه نه دي راغلي. یوحنا ۱۴
نو وعده دا وه چې مشاور، د حق روح به دوی ته د دوی په لیکلو او ګواهي ورکولو کې لارښوونه وکړي ترڅو هغه څه چې دوی لیکلي وي ریښتیا وي. دوهم تیموتاوس فصل ۳: آیت ۱۶ دا نور تشریح کوي:
ټول صحیفه د خدای تنفس دی او د ښوونې ، ملامتولو ، سمولو او په صداقت کې روزنې لپاره ګټور دی ، ترڅو د خدای سړی د هر ښه کار لپاره په بشپړ ډول سمبال شي.
دلته خبره دا ده چې هغه څه چې دوی لیکلي هغه به پخپله د الله تعالی لخوا هدایت او الهام وي ترڅو هغه کلمه چې دوی لیکلي وي د “خدای تنفس” وي. په دې توګه به پیغام خوندي او د باور وړ وي – د الله (ج) لخوا الهام شوی.
مختار خداى خپلې لارې خپله ټاکي
نو د انجیل د نازلیدو او پیژندلو طریقه په حقیقت کې د قرآن کریم له نازلیدو سره توپیر لري. مګر ایا دا دا غلط، بد یا ناببره کوي؟ زه فکر کوم چې د ځواب لپاره موږ باید دا وپیژنو چې الله تعالی حق او قدرت لري چې مختلف شیان په مختلفو لارو ترسره کړي. ځکه چې حضرت موسٰی (ع) ته ورسيد فرمانونه د سینا په غره باندې د تیږو په تختو باندې چې د الله تعالی د ګوتو په واسطه لیکل شوي دي، ایا دا په دې معنی ده چې ټول راتلونکي پیغمبران هم باید د هغه پیغام د تیږو په تختو ترلاسه کړي؟ او یوازې د سینا په غره کې؟ ځکه چې لومړني پیغمبران یهودي وو ایا دا پدې معنی ده چې ټول پیغمبران باید یهودي وي؟ ځکه چې د حضرت نوح (ع) د اوبو په واسطه د راتلونکي قضاوت خبرداری ورکړ ایا دا پدې معنی ده چې د خدای ټول قضاوتونه د اوبو په واسطه کیږي؟ زه فکر کوم چې موږ باید دې ټولو پوښتنو ته ‘نه’ ځواب ورکړو. الله جل جلاله د خپل حاکمیت له مخې دا واک او حق لري چې د خپلې خوښې د ترسره کولو لپاره مختلف پیغمبران، طریقې او اسباب وټاکي. زموږ برخه دا ده چې پریکړه وکړو چې ایا پیغام واقعا د هغه لخوا دی که نه. او ځکه چې قران کریم پخپله دا اعلان کوي انجیل د الله تعالی لخوا الهام شوی دیاو عیسی (ع) هم د همدې الهام او لارښونې وعده کړې وه دا به زموږ لپاره احمقانه وي چې بل ډول بحث وکړو.
لنډیز
په لنډه توګه، انجیل په یوناني ژبه لیکل شوی ترڅو د هغې ورځې پراخه نړۍ پوه شي. وعده ورکړل شوې وه چې الله تعالی به هدایت او الهام ورکړي کله چې دوی انجیل ولیکي – او دا د قرآن لخوا تایید شوی چې دا الهام دی. د وحی دا طریقه د قرآن کریم د نازلیدو له طریقه سره توپیر لري، مګر دا زموږ په اختیار کې نه ده چې د الله تعالی حدود څه دي. د انساني تاریخ په اوږدو کې هغه د خپل پیغام رسولو لپاره مختلف لارې چارې، پیغمبران او وسیله کارولي دي.